+ 31 (0)6 3400 1872      info@bordspelwereld.nl        

A728x90

Selecteer de taal

Reviews

Barcelona

Barcelona

Het is halverwege de 19e eeuw. Barcelona is de dichtstbevolkte stad van heel Europa. Kort nadat de oude stadsmuren eindelijk waren verwoest, presenteerde Ildefons Cerdà, nu beschouwd als de uitvinder van het urbanisme, het plan voor de creatie van de “Eixample”, de uitbreiding die Barcelona zo hard nodig had. De bouw ervan begon in 1860.

barcelona box coverDeze tekst, op de achterkant van Dani Garcia's Barcelona, briljant ontworpen door Zuzanna Kołakowska en Aleksander Zawada, was het begin van een dagenlange verdwijning in de krochten van het wereldwijde internetnetwerk. Ik had in 2023 nog nooit van Dani Garcia gehoord en ik had ook nog nooit iets over het illustratorenpaar gezien. Sterker nog, ik had geen idee dat urbanisme ooit “uitgevonden” was.
Met de doos nog in het cellofaan klikte ik naar Wikipedia, BoardGameGeek en Google. Ik raakte gefascineerd door het thema, speelde het spel een paar keer, leerde er steeds meer over en zag hoe geweldig het in het spel verwerkt was. Hierdoor wilde ik nog meer weten over Ildefons Cerdà en Barcelona's Eixample, dus ik stelde het schrijven van een recensie keer op keer uit. Bovendien zat die verdomde Dani Garcia ook niet stil. Nu, iets meer dan een jaar later, is zijn portfolio adembenemend:

  • Arborea (2023)
  • Barcelona (2023)
  • Windmill Valley (2024)
  • Daitoshi (2024)
  • Barcelona: Passeig de Gràcia (2024)
  • Neko Syndicate (2024)
  • Coming of Age (2025)

 

En dan die twee illustratoren. Ik had oprecht nog nooit van ze gehoord, maar dat moet een blinde vlek zijn geweest. Zuzanna Kołakowska komt uit Polen en werkt momenteel als in-house illustrator en grafisch ontwerper voor Board&Dice. Ze werkte voor die uitgeverij, naast Barcelona, aan het grafisch ontwerp en een deel van de illustraties voor Terracotta Army en PowerCore: Call of Cthulhu. Tijdens deze baan ontmoette ze Aleksander Zawada, die vooral bekend is van zijn illustraties voor Tekhenu: Obelisk of the Sun, Tawantinsuyu: The Inca Empire, Tabannusi: Builders of Ur en Origins: Eerste bouwers.

Board&Dice moet Garcia's talent onmiddellijk hebben herkend en heeft veel vertrouwen getoond door deze twee ervaren tekenaars aan hem te koppelen toen de productie van dit spel begon. Bijzonder, want Garcia had op dat moment nog geen titel op zijn naam staan. Als je naar dit eindresultaat kijkt, kun je niet anders dan erkennen dat het een gouden prestatie is. Deze drie vormen een indrukwekkend supertrio.
Eixample de Barcelona

Maar laten we beginnen met het thema. Rond 1830 was elke vierkante meter binnen de stadsmuren van de stad Barcelona volgepakt. De straten waren te smal voor het groeiende transport en problemen met de riolering konden niet meer opgelost worden. Er was sprake van een algeheel infarct. De enige oplossing was: de stadsmuren afbreken en naar buiten uitbreiden. Tegelijkertijd moest er binnen de stadsmuren een enorme planningsoperatie plaatsvinden om de stad toekomstbestendig te maken.
Begin daar... en bedenk ook dat alles nog met de hand moest gebeuren.

 

cerdaIldefons Cerdà volgde een opleiding tot civiel ingenieur (Spaans: Ingeniero de Caminos, Canales y Puertos). Toen de toenmalige regering uiteindelijk toegaf aan de druk van het publiek en toestemming gaf om de stadsmuren van Barcelona af te breken, realiseerde hij zich dat er een plan nodig was voor de uitbreiding van de stad. Het nieuwe deel van de stad moest een efficiënt en leefbaar gebied worden, in tegenstelling tot de overvolle, epidemiegevoelige oude stad binnen de stadsmuren.
Hij besteedde meer dan twintig jaar aan het voorbereiden en uitvoeren van zijn ideeën voor het project.

 

Eerst met de wens om de hygiëne te verbeteren, gebaseerd op een kritiek op de toenmalige situatie van de stad en de leefomstandigheden van de inwoners. Hierin legt hij duidelijk de situatie bloot die het gevolg is van de concentratie van de industrie en de arbeidersbevolking in zeer precaire sanitaire omstandigheden, iets wat zijn “alternatieve” voorstel rechtvaardigt voor een “nieuwe en grote” stad waar de industrialisatie zich kan ontwikkelen zonder onder deze problemen te lijden.
Tegelijkertijd maakt hij een vergelijkende studie van steden in andere delen van de wereld om te begrijpen welke mechanismen eerder zijn gebruikt om deze problemen op te lossen: Boston, Turijn, St. Petersburg en Buenos Aires. Zijn zorg voor het verzamelen van een verscheidenheid aan gegevens en ervaringen is een methodologisch aspect dat Cerdà zelf uitlegt als “noodzakelijk om de rationaliteit voortdurend te stimuleren met empirische gegevens om de planner te dwingen een nauwe relatie met de werkelijkheid te onderhouden.”
Een tweede belangrijke component van het project is het verkeer, de verplaatsing van goederen en mensen. Cerdà's kennis van spoorwegen, een van de grote technologische doorbraken van die tijd, bracht hem ertoe te zoeken naar de beste manier om ze in de stad in te passen.
De royale afmetingen van de nieuwe straten en lanen kunnen worden verklaard door de noodzaak om te voorzien in een grote en gevarieerde vervoersstroom. Het belang van de kruispunten met hun afgeschuinde hoeken (als virtuele achthoeken van vijfentwintig voet) zorgde ervoor dat de verschillende stromen van richting konden veranderen. Het feit dat één ruimte was gereserveerd voor gemechaniseerd vervoer en een andere voor voetgangers impliceerde een verdeling in twee gelijke delen, iets dat in de toekomst een gouden regel voor Barcelona zou worden.

Vooral het tweede punt van Ildefons Cerdà's masterplan is terug te zien in het thema en de spelervaring van Dani Garcia's Barcelona

Hoe speel je Barcelona?

In het spel kruip je in de huid van bouwvakkers in het 19e-eeuwse Barcelona die werken aan de nieuwe uitbreiding van de stad. Je belangrijkste doel is om gebouwen te bouwen voor de burgers die de oude stad moeten verlaten. Tijdens dit proces leg je ook straten aan, leg je tramlijnen aan en bouw je openbare diensten. Je kunt zelfs besluiten om het “Modernisme” te verkennen, een nieuwe stijl van architectuur en kunst die steeds populairder wordt onder de rijken.
Barcelona is een spel voor één tot vier spelers. Er zitten soloregels in de doos. Het wordt gespeeld over een variabel aantal rondes, onderbroken door drie scorefasen en een eindtelling. Elke ronde heeft elke speler een enkele beurt die bestaat uit twee of meer acties, een bouwfase en dan de voorbereiding voor de volgende beurt. Aan het einde van het spel wint de speler met de meeste punten.

De regels van Barcelona zijn niet al te ingewikkeld. Zelfs jongere kinderen die bekend zijn met strategiespellen kunnen dit spel spelen. Op de doos staat dat het spel een uur tot anderhalf uur duurt, maar de ervaring leert dat je er met drie of meer ervaren spelers makkelijk twee tot tweeënhalf uur mee bezig kunt zijn.
Het is een spel van gemiddelde complexiteit waarin je probeert de meeste punten te verdienen, en er zijn veel verschillende manieren om grote hoeveelheden punten te verdienen in dit spel. Het is heel goed mogelijk dat de teller boven de tweehonderd komt.

Barcelona is een spel dat op drie borden wordt gespeeld. Op het hoofdbord plaats je burgers, bouw je gebouwen en houd je je overwinningspunten bij. Daarnaast heeft elke speler een eigen spelersbord waarop alle speelstukken, upgrades en gebouwen komen te staan. Alle persoonlijke speelfiguren staan aan het begin van het spel op hun eigen bord, behalve een paar puntentellers die op het hoofdbord komen.
Er is ook een bord waarop je je modernisme-fiches bewaart, en een bonusgrid waarop je kasseien plaatst voor je straten en trottoirs van kasseien. Elke keer dat je er een plaatst, krijg je ook bonussen.
Barcelona bestaat uit veel onderdelen en er gebeurt veel, maar de regels zijn, zoals ik al schreef, eenvoudig en de speelwijze is ook niet al te moeilijk.

Er zit ook een katoenen zak in het spel. Elke speler krijgt aan het begin van zijn beurt een paar burgers uit die zak. Er zijn drie verschillende kleuren. Die kleuren staan voor de hogere, midden en lagere klasse burgers die in deze nieuw te bouwen wijk in Barcelona gaan wonen.

Met de kleuren kun je gebouwen van verschillende niveaus bouwen, maar wat je eigenlijk doet als je aan de beurt bent is dat je bepaalt in welke volgorde je deze burgers wilt stapelen en ook waar je ze ergens op het bord wilt plaatsen op een kruispunt.
Op het centrale bord van de stad bevindt zich het raster waarop je specifieke gebouwen in drie verschillende soorten en zelfs hoekgebouwen bouwt. Daarnaast zijn er ook de brede straten waar je de tram gebruikt die je gebruikt om passagiers te vervoeren. Dit raster is dus eigenlijk waar het spel om draait. Het eerste wat spelers doen als ze aan de beurt zijn, is hun burgers nemen die ze hebben en ze allebei op een kruispunt plaatsen. Dat kruispunt heeft een verticale en een horizontale actie, maar het kan ook diagonaal zijn, wat betekent dat je tot drie acties kunt krijgen als je aan de beurt bent. Als je die burgers neerzet, kijk je naar de acties en kies je ze in de volgorde die je wilt en voer je ze uit. Je kijkt naar de acties in de kolom en in de rij vanaf het kruispunt waar je staat. Die twee acties mag je uitvoeren.

Als je je burgers op een diagonaal plaatst, krijg je de twee acties uit de rij en de kolom en dan krijg je ook nog de actie die op de diagonaal staat. Dat is een bonus. Er zijn specifieke acties die op het bord staan, maar er zijn ook tegels die ze bedekken. Dat kan het spel uitdagender of moeilijker maken, maar het draagt wel bij aan de herspeelbaarheid.
Met die acties kun je grondstoffen verdienen, gebouwen in de publieke sector openen (zoals een ziekenhuis of een school). Je kunt ook kasseien van je spelersbord verwijderen die je terugplaatst op het bonusbord.
Met een andere actie haal je wegen van je spelersbord en plaats je ze op de stadskaart. Elke actie levert grondstoffen of punten op.
Het leuke is dat, in mijn ervaring, elke actie logisch en consistent aanvoelt en volledig in harmonie is met het thema van het spel. Als je al eens eerder een recensie van een spel van mij hebt gelezen, weet je misschien dat ik een spel pas echt begrijp als het thema de regels ondersteunt en versterkt. Dat is precies wat er in dit spel gebeurt; ik begrijp het omdat het allemaal zo logisch is.
Ik ben hier overigens niet de enige in. Sommige van de andere recensies van dit spel die ik online heb gelezen, noemen deze functie op dezelfde manier. Hieruit maak ik op dat deze recensenten er net zo over denken.
Er zijn dus veel verschillende acties die je kunt doen op basis van waar je je burger neerzet. Van elke actie kun je zeggen “Oh ja... natuurlijk, logisch!” en voor elk van die acties krijg je punten.
Dit, de punten, is iets waar ik extra op wil wijzen. Je krijgt punten voor bijna alles. Dat telt snel op en kan je het idee geven dat je goed bezig bent. Maar als je naar je medespelers kijkt en ziet dat zij het net zo goed (en beter) doen, krijg ik een gevoel van twijfel.... doen we niet iets verkeerd? En dus grijp je wanhopig naar het regelboek en probeer je erachter te komen of en waar dat is. En ook daarover lees ik in andere recensies dat collega's (als ik ze zo mag noemen) hetzelfde overkwam. Het lijkt er dus op dat je in dit spel gewoon dubbele beloningen krijgt.
Ik vraag me dan af. Had dat niet wat verminderd kunnen worden? Ik zit daar een beetje dubbel op. Het is hartstikke leuk om stapels punten te verdienen, maar dit geeft me ook het gevoel dat door het aantal de waarde van die punten een beetje afneemt.

In het Barcelona van bijna tweehonderd jaar geleden is veel te doen. Je kunt straten aanleggen. Er zijn brede straten en smalle straten. Als je die op het centrale bord legt, krijg je wat je afdekt. Maar je krijgt ook overwinningspunten (!) voor het aantal straten dat je in die bepaalde kolom of rij legt. Het maakt niet uit of het jouw straten zijn of die van iemand anders. Je kunt ook een kruispunt plaatsen. Dit is erg belangrijk, maar ook erg duur.
Als je een kruispunt wilt bouwen, moet je er eerst voor betalen. Met een kruispunt kun je bonussen krijgen als andere spelers je kruispunt activeren, maar ook als je het zelf activeert. Dus als je een kruispunt aanlegt op een populaire plek in de stad, zal het je in de toekomst zeker helpen wanneer spelers actie willen ondernemen rond dat kruispunt. Je verdient er punten mee!

Op je spelersbord heb je ook een veld voor een modernismeproject. Je kunt een project verbeteren door hier een blokje omhoog te schuiven. Dit verhoogt de vermenigvuldiger voor een bepaalde modernisme projecttegel. Je neemt zo'n project uit de voorraad. Er is een markt beschikbaar.

En natuurlijk kunnen er bij elk van deze acties voorwaarden zijn waaraan je moet voldoen: munten of doeken of iets dergelijks. En voor die voorwaarden moet je eerst bepaalde dingen betalen. Dat zijn de voor de hand liggende manieren om aan het einde van het spel overwinningspunten te krijgen.

Als je je tram verplaatst, rijd je door de straten van Barcelona over het centrale raster waar je burgers neerzet en gebouwen bouwt. Terwijl je dat doet, haal je passagiers van je bord en zet je ze buiten. Hoe meer passagiers je van je bord haalt en in het centrale raster plaatst, hoe meer overwinningspunten je krijgt en eventueel bonuspunten als je de modernisme-fiches op basis van je passagiers hebt genomen en je met je tram rondrijdt.

Barcelona is een amanida de punts, of - in gewoon Nederlands - puntensalade. Er zijn veel manieren waarop je punten kunt verdienen. Bijvoorbeeld op de drie burgerbanen. En als die vol raken, heb je nog steeds de kans om veel punten te verdienen op basis van de doelwitten die ook willekeurig op het bord worden geplaatst.
Als je uiteindelijk je puntenfiches aan het einde van elke rij burgers hebt staan, zijn er drie verschillende velden waarop fiches liggen. Die fiches scoor je dan. Bijvoorbeeld, twee overwinningspunten voor elk Modernisme-veld dat je hebt opgewaardeerd op je spelersbord.

De eindscore

Dat brengt me bij mijn eigen waardering voor dit spel. Allereerst vind ik de basisstructuur van Barcelona erg goed. De actieselectie via de coördinaten van de kruispunten is lastig, maar tegelijkertijd bereidt het je vanaf de tweede beurt altijd voor op de bouwfase in de volgende beurt. Dit is een leuk mechanisme.

Niet alle actiecombinaties zijn altijd beschikbaar omdat ruimtes die door bewoners worden bezet in eerste instantie taboe zijn. Dus soms moet je gewoon spelen en de beste van de andere beschikbare acties optimaliseren, of ervoor zorgen dat je ook een plan B hebt.
Die acties zijn op zich niet moeilijk, schreef ik, maar ze bevatten wel kleine gedetailleerde regels die je moet volgen om tactisch slimme synergieën te bereiken die meer punten opleveren.
Je zou het dus een puntensalade kunnen noemen, hoewel ik dat - als groot fan van het oeuvre van Stefan Feld - zeker niet als een devaluatie zie. Ik hou van concepten waarbij je je doel kunt bereiken door een grote verscheidenheid aan acties - zolang ik de logica erachter maar begrijp.
Wat ook bijzonder is in Barcelona, is dat het mogelijk is om een schijnbaar onoverbrugbare achterstand in te halen. Dit is vooral mogelijk door de modulaire doelen en multipliers op de Cerda track en door de Modernism projecten. Hierin zijn grote sprongen in punten mogelijk.

Je moet echter niet helemaal het spoor bijster raken en van je oorspronkelijke plan afwijken bij het bouwen van gebouwen. Het is niet altijd slim om te kiezen voor wat de beste actiecombinatie lijkt als je daardoor geen gebouw kunt bouwen. Hou vol! Voorbereiding door handig geplaatste inwoners is soms onontbeerlijk en soms voorzien de andere spelers je van sjablonen die je dan goed kunt gebruiken.

Ik vind het dus een heerlijk spel dat niet te moeilijk is en dat je ook snel onder de knie hebt. De moeilijkheidsgraad van 3.36 die er in de beschrijving op BoardGameGeek aan wordt gegeven lijkt me een halve punt te hoog. Ik zou het eerder omschrijven als een mild kennisspel. Ik vind het ontwerp en de manier waarop het thema in het ontwerp en de spelervaring is verwerkt buitengewoon fenomenaal. Dat mag duidelijk zijn en dat telt vooral mee in mijn beoordeling: 9 punten!

En hoe komt het dat jij en ik nog niet eerder van deze Ildefons Cerdàb hadden gehoord, terwijl zijn werk vele kanten heeft en zijn bijdragen de afgelopen decennia onderwerp zijn geweest van vele planstudies? Deze man is een sleutelfiguur in de Europese stedenbouw en wordt beschamend onderschat.
Omdat hij geen geschikte referenties kon vinden, begon hij uit het niets de nieuwe wijk van de stad te ontwerpen, die hij toen het “Eixample” (Catalaans voor uitbreiding) noemde. Hiervoor gebruikte hij een aantal technologische ideeën van zijn tijdgenoten om doelbewust een uniek en modern concept te creëren. Gedurende zijn hele verdere leven werkte hij aan andere nieuwe en bestaande projecten, zowel lokaal als regionaal.
Maar ondanks zijn ongelooflijke staat van dienst stierf hij in bittere armoede, deels omdat hij nooit werd betaald voor zijn grootste werk, het ontwerp van het Eixample.

Over Eixample gesproken. Dit spel heeft er ook een: Passeig de Cracia. Ik hoop er binnenkort iets over te schrijven.

Zoek in Reviews

Zoek op alfabet

AR1 BR1 CR1 DR1 ER1 FR1
GR1 HR1 IR1 JR1 KR1 LR1
MR1 NR1 OR1 PR1 QR1 RR1
SR1 TR1 UR1 VR1 ER1 XR1
YR1 ZR1 0R1 1R1 2R1 3R1
4R1 5R1 6R1 7R1 8R1 9R1

B310x420

Wat zeggen de sterren?

Het aantal sterren in een waardering is altijd in relatie tot de categorie en het soort spel. Een familiespel met 8 sterren is niet persé beter dan een expertspel met een waardering van 7 sterren. Bovendien is elke review de persoonlijke waardering van één persoon.

Wil je reageren op deze review?

Dat kan! Wanneer je een account op deze website aanmaakt en vervolgens inlogt dan krijg je de mogelijkheid om reacties te plaatsen.
Reviewers vinden dit erg leuk en reageren doorgaans snel. Die interactie van meningen is misschien wel het hoofddoel van deze website.

Selecteer de taal

Koekie er bij?
Wij presenteren cookies op onze website. Sommige zijn essentieel voor u en het correct functioneren van deze site, andere cookies helpen ons om de site en gebruikerservaring te verbeteren (tracking cookies). U kunt zelf kiezen of u deze cookies wil toestaan of niet. Let op: dat als u onze cookies niet blieft mogelijk niet alle functies van de site voor u beschikbaar zijn.