Het spel Resafa speelt zich af in de 3e eeuw na Christus in het gebied van het huidige Midden-Oosten. De stad Resafa, die ook een tijdje Sergiopolis genoemd werd, ligt nu volledig in puin. De ruïnes kun je vinden in het huidige Syrië. In de tijd waarin het spel speelt was Resafa een versterkte buitenpost in de woestijn die floreerde als stopplaats op een kruispunt van belangrijke karavaanroutes.
Omdat ik een spel beter begrijp en kan spelen wanneer ik het thema onder de techniek begrijp sloeg ik er de Wikipedia op na:
In de 9e eeuw v.Chr. zou op de plaats die later bekend werd als Resafa een militair kamp van de Assyriërs geweest zijn. Het werd werd later een weinig belangrijk handelscentrum. In de Romeinse periode werd er, onder keizer Diocletianus, een vesting gebouwd ter bescherming tegen de dreiging van de Sassaniden. In de Byzantijnse tijd (vroege 5e eeuw) werd de stad een bedevaartsoord ter ere van de soldaat-martelaar Sergius, vandaar de naam Sergiopolis. Ook werd het aartsbisdom Sergiopolis opgericht.
In de 7e eeuw werd Resafa ingenomen door de Sassaniden en later door de Omajjaden. Het was een populaire winterbestemming van de Arabische kaliefen en zij lieten er meerdere paleizen neerzetten. Nog later werd het vernield door de Abassiden en in de 13e eeuw een tweede maal door de Mongolen. Wat nu overblijft zijn de stadsmuren (500m × 300m) gebouwd onder de Byzantijnse keizer Justinianus I.
Wikipedia gaat nog verder maar ik las er niet in of die stadsmuren er na ontwikkelingen in de laatste jaren in Syrië nu nog staan.
En nu is er dus een bordspel, bedacht door Vladimir Suchi. Niet de eerste de beste want er staat een prachtig rijtje succesnummers in zijn portfolio. We kennen 'm onder andere van:
- 2007 League of Six
- 2009 Shipyard
- 2010 20th Century
- 2011 Last Will
- 2015 The Prodigals Club
- 2017 Pulsar 2849
- 2018 Underwater Cities
- 2020 Praga Caput Regni
- 2021 Messina 1347
- 2022 Woodcraft
- 2023 Evacuation
- 2023 Shipyard (Second Edition)
- 2023 Aldebaran Duel
- 2024 Resafa
Negen spellen uit dit rijtje staan op de planken in onze spellenkamer. Daarmee heeft Suchi hier ongeveer dezelfde status als grootheden als Stefan Feld, Uwe Rosenberg, Alexander Pfister, Friedemann Friese, Daniele Tascini... spelers waarvan we het grootste deel van hun oeuvre hebben.
Suchi neemt ons dus mee terug naar het Resafa van de 3e eeuw na Christus. We moeten ons inbeelden dat we kooplieden zijn die op zakenreis gaan en tijdens onze reis goederen kopen en verkopen in de verschillende steden in de regio. Terwijl we dat doen moeten we rekening houden met wat er nog meer in de omgeving speelt. Zo had Resafa destijds geen lokale waterbronnen, dus was het sterk afhankelijk van grote reservoirs om het regenwater in de lente en winter op te vangen om het gebied überhaupt bewoonbaar te houden. Dat is een puntje want daar krijgen wij natuurlijk ook mee te maken.
Dit probleem wordt in het spel verbeeld op het rechterdeel van het centrale speelbord. Hier kunnen we watertanks bouwen en kanalen aanleggen om dat water te distribueren waar het nodig is (ik kom hier later op terug)
In de steden langs hun reisroute bouwen we werkplaatsen die nodig zijn wanneer we onze bedrijven willen laten groeien, waardoor we ook weer meer grondstoffen en kamelen kunnen verzamelen. We leggen ook tuinen aan tussen deze bedrijven, waardoor meer grondstoffen en ook overwinningspunten worden gegenereerd.
Het spel wordt gespeeld in zes ronden. In elke ronde onderneemt een speler drie acties door actiekaarten uit te spelen in dit strakke en spannende spel. Die actiekaarten zijn elke ronde vrijwel dezelfde omdat je in principe met hetzelfde deck van zes kaarten speelt. Dat deck kan sterker worden door extra kaarten toe te voegen die een oorspronkelijke kaart vervangen. Maar dat zullen er niet veel zijn en het totaal dat per ronde gebruikt kan worden blijft altijd 3. In Resafa is deckmanagement waarschijnlijk de belangrijkste pijler onder een mogelijk goed resultaat.
Het opzetten van het grote speelbord en van de individuele spelersborden neemt niet veel tijd in beslag. Wij waren verbaasd over hoe snel dat gebeurd is. Dat komt waarschijnlijk omdat voor alle onderdelen een logische plek is. Je hoeft niet na te denken; intuïtief gaat alles op de juiste plek. Natuurlijk heb je een flinke tafel nodig
Wat gebeurt er allemaal in Resafa?
Het spel wordt gespeeld over 6 ronden. Acties worden uitgevoerd door kaarten uit te spelen en aan elke actie is een kleur gekoppeld waarmee spelers extra acties kunnen uitvoeren. In elke ronde speelt een speler slechts 3 kaarten, dus elke speler speelt 18 kaarten in de loop van een spel. Aan het einde van de 2e, 4e en 6e ronde is er een tussenpuntentelling en aan het eind, ná die derde telling, komt de eindafrekening.
De speler met de meeste overwinningspunten is de winnaar.
Het spelverloop
De spelers spelen om de beurt en met de klok mee. In een beurt wordt één van de actiekaarten op het vrije, meest linker vakje boven het spelersbord geplaats. Die kaart kan op twee manieren worden gedraaid. De bovenste helft geeft de twee acties die uitgevoerd mogen worden. Dat is altijd één kleuractie en één actie op het hoofdbord of spelersbord. Er is voor die twee acties geen vastgestelde volgorde.
Met de kleuractie wordt er (bijvoorbeeld) een markeerblokje naar een hoger niveau verschoven op het overeenkomstige kleurenspoor op de linker benedenzijde van het hoofdbord: Geel, wit, blauw of rood. Zodra de speler de hoofdactie én de kleuractie heeft uitgevoerd wordt er een kaart uit de resterende handkaarten aan de spelershand toegevoegd (als dat mogelijk is).
De spelers kunnen alleen kaarten trekken in de 1e, 3e en 5e ronde. In de 2e, 4e en 6e ronde begint elke speler de ronde met de 3 kaarten die op hand zijn - er liggen dan geen handkaarten meer. Aan het einde van die ronden verzamelt elke speler alle 6 actiekaarten, schudt ze en trekt er 3 uit om de volgende ronde mee te beginnen.
Wanneer alle spelers elk 3 kaarten hebben uitgespeeld, eindigt de ronde en wordt de rondemarker naar het volgende veld verplaatst. De drie uitgespeelde kaarten boven de spelersborden worden omgedraaid en de startspelerfiche wordt doorgeschoven.
Spelers kunnen op elk moment kijken naar de actiekaarten die ze op hun trekstapel hebben liggen om te zien welke acties en kleuren er in toekomstige beurten komen. Maar als ze dat doen (en ze hebben meer dan 1 kaart op hun trekstapel) dan moeten ze hun trekstapel schudden nadat ze gekeken hebben.
Een spelersbeurt
Nadat een speler een kaart heeft uitgespeeld, mag hij de hoofdactie en de kleurenactie van het bovenste deel van die kaart dus uitvoeren. Op elke kaart staan altijd twee acties en elke actie is toegewezen aan een bepaalde kleur. Die volgorde is dus vrij.
Met de kleurenactie kan een speler één van de volgende acties uitvoeren:
- Een bonuskaart van dezelfde kleur kiezen uit de gemeenschappelijke voorraad naast het bord. Deze kaarten geven een éénmalige bonus. Het aanbod van deze bonuskaarten wordt pas weer aangevuld aan het einde van een ronde.
- Een markeerblokje doorschuiven over het kaartenspoor van de overeenkomstige kleur, of
- Een "zakkaart" nemen. Zakkaarten geven een kleine bonus die onmiddellijk of later in het spel kan worden gebruikt.
De kleurensporen en de speciale kaarten
Wanneer, met het verplaatsen van de markeersteen op de kleurensporen een veld wordt bereikt met een symbool dat overeenkomt met de kaarten in dat gebied, mag een van de volgende twee opties worden uitgevoerd:
- Neem de open bovenste kaart van de juiste stapel speciale kaarten in dat gebied en win óók een bonus van 1 VP en 1 munt en onthul de volgende kaart in die stapel
- In plaats daarvan kan de speler ook kijken naar de niet-onthulde kaarten in die stapel en een van de kaarten kiezen. In dit geval krijgt hij geen VP- of muntbonus. De speler schudt dan de niet-onthulde kaarten en legt ze met de afbeelding naar beneden terug op dezelfde plaats, met de eerder zichtbare kaart nog steeds met de afbeelding naar boven op de stapel.
In beide gevallen wordt de eerste kaart van de volgende stapel (de niveau II-kaarten) in dat gebied ook opengedraaid.
Als een speler het veld met het tweede symbool bereikt, herhaalt deze actie met de kaarten van de tweede stapel en de bovenste kaart van de derde stapel wordt dan opengedraaid. Spelers kunnen alleen kaarten pakken van de stapel waarvoor ze op dat niveau zijn. Ze kunnen geen kaarten pakken of in de stapel kijken voor een hoger of lager niveau.
Wanneer een speler bijvoorbeeld het derde symbool op een kleurenspoor bereikt, kan die speler alleen kiezen uit de kaarten op de derde stapel. Er mag niet gekozen worden uit eerdere stapels.
Wanneer de kleurmarker van een speler het einde van een spoor heeft bereikt, kan deze niet verder.
Er zijn meer grenzen aan hoe ver een speler kan gaan op het gele, witte en blauwe spoor. Alle spelers kunnen naar elk niveau in roze/rood gaan. Op het gele, witte en blauwe spoor mag een speler in alle 3 de kleuren het eerste niveau bereiken, maar slechts 2 op niveaus II en slechts 1 op niveau III.
Spelers leggen de speciale kaarten die ze hebben verkregen en die een permanent effect hebben open in hun speelgebied en ze kunnen ze gebruiken wanneer ze maar willen tijdens de specifieke actie waar de kaart naar verwijst. Aan het einde van het spel krijgt de speler er overwinningspunten voor wanneer hij aan de voorwaarden voldoet.
Speciale kaarten met een onmiddellijk effect kunnen worden gebruikt op het moment dat je ze krijgt (in dat geval worden ze uitgespeeld en open in het spelersgebied gelegd) of ze kunnen later op elk moment worden gebruikt (in dat geval worden ze open in het spelersgebied gelegd totdat ze worden gebruikt).
De verschillende acties in Resafa
Werkplaatsen bouwen
Elke speler kan werkplaatsen bouwen in het eigen speelgebied. In die werkplaatsen kunnen grondstoffen worden geproduceerd. Om een werkplaats te bouwen kiest een spelers een van de tegels uit het werkplaatsaanbod. Dat aanbod bestaat uit 3 werkplaatsen van niveau I en - vanaf het begin van de 3e ronde - ook 3 werkplaatsen van niveau II.
De kosten om een werkplaats te bouwen zijn 1 munt en 1 steen. Een werkplaats moet zo worden gebouwd dat de hoek ervan diagonaal aan de hoek een andere werkplaats grenst. De workshop mag op elke gewenste manier gedraaid worden.
De hoek tot hoek plaatsing van de werkplaatsen lijkt misschien een beetje vreemd, maar op die manier blijft er ruimte over tussen de werkplaatsen waarin tuinen kunnen worden aangelegd.
Vóórdat de speler de werkplaats in zijn spelersgebied plaatst, moet hij kiezen welke kant naar boven komt te liggen.
Op de voorkant van de werkplaatsen van niveau I staan 2 productiekamers; op de achterkant staat één productiekamer die 2 overwinningspunten en een extra productie oplevert. Over die productie vertel ik zo dadelijk.
Op de voorkant van de werkplaatsen van niveau II staat een enkele productieruimte waarvan de speler ook de voordelen krijgt als directe bonus bij het plaatsen van de werkplaats (en die ook geactiveerd kan worden door productie); op de achterkant staat een productieruimte die 3 overwinningspunten oplevert en één extra productie oplevert.
Werkplaatsen van niveau II kunnen pas worden gebouwd vanaf het begin van de 3e ronde. Als er een werkplaatsfiche wordt gebouwd, wordt het werkplaatsaanbod meteen aangevuld met een tegel van dat type.
Productie
Elke werkplaats heeft 1 of 2 productiekamers en elke productiekamer heeft een andere productiecapaciteit. Als een speler deze actie kiest, kan hij produceren met behulp van een kamer op 2 verschillende workshoptegels.
Als ze al eerder werkplaatstegels hebben geplaatst zodat de achterkant zichtbaar is, kunnen ze extra productieacties uitvoeren.
Alle productieacties moeten in verschillende werkplaatsen worden uitgevoerd. Elke werkplaats kan dus maximaal één keer worden geactiveerd. De enige uitzondering hierop is als een speler tijdens een productieactie extra productie krijgt door het uitspelen van een bonus- of speciale kaart die extra productie oplevert. In dit geval kan de extra productie worden genomen in een reeds gebruikte ruimte.
Extra voorzieningen
Een speler kan een bonuskaart kiezen uit het gemeenschappelijke aanbod, de markeersteen één stap verplaatsen langs een gekleurd spoor of een "zakkaart" nemen. Deze actie is in feite hetzelfde als de kleurenactie, Een speler kan dus bijvoorbeeld een bonuskaart nemen als resultaat van deze actie en daarna nog een bonuskaart nemen met de kleurenactie.
Tuinen aanleggen
Een speler kan er ook voor kiezen om een kleine of grote tuin aan te leggen en betaalt de kosten die aan de zijkanten van het tuintegelgebied staan aangegeven. De geplaatste tuintegel moet minstens één werkplaats of een andere tuintegel raken. De eerste tegel kan horizontaal of verticaal geplaatst worden. Wanneer de tuintegel wordt geplaatst, krijgt de speler onmiddellijk de groene bonussen op de werkplaatstegels waaraan hij grenst.
Werken aan het kanaal
Met een actie in het kanaalgebied kan een speler een van de kanaaltegels uit de persoonlijke voorraad plaatsen op een van de waterlopen. Hiervoor moeten de kosten betaald worden die op die tegel staan.
De bonus (meestal overwinningspunten maar ook bouwkortingen) van het veld waar hij de tegel op legt wordt verwerkt.
Als er ook een kanaal-bonustegel ligt op het veld waar de kanaaltegel wordt geplaatst, neemt de speler die de tegel plaatst deze kanaal-bonustegel en legt deze direct weg om de beloning te krijgen of houdt deze om later in het spel eenmalig te gebruiken.
Geplaatste kanaaltegels moeten zo liggen dat de kosten altijd linksboven liggen. Horizontaal aangrenzende tegels hoeven niet met elkaar in verbinding te staan, maar verticaal aangrenzende tegels moeten wel met elkaar in verbinding staan.
Wanneer een speler een kanaaltegel aanlegt aan een rand van het waternetwerk waar een blauw waterblokje direct naast ligt, dan verplaatst deze speler het waterblokje op zijn tegel om aan te geven dat het in de volgende regenfase zal bewegen. Het waterblokje wordt verplaatst naar de aangrenzende tegel, zelfs als de tegel niet direct aan de bron ligt. De regenfases vinden plaats na de 2e 4e en 6e ronde, zoals aangegeven op het rondespoor.
Spelers kunnen ook een van hun watertanktegels aan het einde van een van de waternetwerken plaatsen. Ze kunnen dit echter pas doen als ze minstens 2 tuinvelden volledig hebben gevuld en minstens één handelsbasis op het hoofdbord hebben opgericht.
Acties op de handelsroutes
Resafa lag op het kruispunt van handelsroutes. Dat is op het spelersbord thematisch mooi weergegeven door de plek waarop de kamelen staan. Elke speler heeft een kameel in eigen spelerskleur. Bij het begin van het spel staat deze kameel in Resafa. Hier komen de routes samen en dit is dus ook de centrale plek voor de handel. Tijdens het handelen gebeuren er twee dingen:
- Op handelsreis gaan (verplicht): Aan het begin van het spel heeft een speler dus een kameel van zijn kleur op stal in Resafa. Met die kameel wordt een handelskaravaan verbeeld. Voordat een speler een handelsactie uitvoert wordt die karavaan op de kaart van het ene handelscentrum naar het andere verplaatst. Die verplaatsing kost geld. Hiervoor moetende kosten betaald worden die langs de route zijn aangegeven.
- Handelen (optioneel): Wanneer een speler handelt, kan er één (1) soort goed of grondstof gekocht of verkocht worden dat op de handelstegel op die locatie staat aangegeven. Het is dus niet mogelijk om in één actie te kopen én te verkopen. Het totale aantal goederen dat een speler kan verhandelen wordt bepaald door het aantal kamelen in zijn karavaan. Dat aantal wordt bepaald op het kamelenspoor aan de rechterzijde van het spelersbordje.
Sommige handelsacties hebben een onmiddellijke bonus die geactiveerd wordt als een speler die actie uitvoert. Deze bonus is eenmalig en wordt niet per transactie ontvangen. Wanneer een speler deze bonus krijgt, kan deze voor of na de handelsactie worden genomen.
De delen van de handelstegel die blauw of rood gemarkeerd zijn, geven de gunstigere handel voor die tegel aan. De timing van de handelsacties is belangrijk om de beste deals te krijgen en ook mogelijke bonussen voor bepaalde handelsacties, want zodra de tegel is geactiveerd, wordt deze omgedraaid en veranderen de prijzen en beloningen. Het zijn deze details waarin Suchi elke keer opnieuw laat merken dat hij een grootheid is. - Een handelskantoor vestigen (optioneel): In een handelscentrum waar een speler goederen koopt of verkoopt, kan hij als onderdeel van deze actie ook een handelsbasis oprichten als onderdeel van deze actie, als ze er nog geen hebben op deze locatie. De speler die de actie uitvoert moet betalen hiervoor 1 steen en 1 munt (zoals aangegeven op hun spelersbord).
De speler neemt vervolgens een van zijn spelersfiches en plaatst deze op een van de basisvelden onder het handelscentrum waar hij zich bevindt. Sommige van deze vakjes zijn alleen beschikbaar bij bepaalde spelersaantallen.
Bovendien leveren sommige vakjes overwinningspunten zakkaarten of extra zetten op het kleurenspoor op. Een speler kan ervoor kiezen om zijn markeersteen op een van de beschikbare velden in dat handelscentrum te plaatsen die van toepassing zijn voor het spelersaantal. Elke speler kan slechts één handelsbasis in elk handelscentrum plaatsen.
Met het vestigen van een handelskantoor, krijgt de speler een handelaarsfiche. Er is een vierkante Gerasa en een met een scarabee. In beide gevallen plaatst de speler dit handelaarsfiche op het eigen spelersbord. De eerste twee fiches moeten links op de brug worden geplaatst. Zodra deze beide geplaatst zijn, mag een speler werkplaatsen van niveau II bouwen (deze werkplaatsen kunnen echter pas worden gebouwd vanaf het begin van de 3e ronde).
Na die eerste 2 fiches zet de speler de nieuwverworven koopmansfiches op het meest linkse veld van een van de 3 sporen op zijn spelersbord.
Het einde van een ronde
Zodra elke speler 3 beurten heeft gehad, eindigt de ronde. Op dat moment worden alle bonuskaarten die nog in het bonuskaartenaanbod liggen verwijderd en worden er drie nieuwe kaarten van elke kleur opengelegd om het nieuwe bonuskaartenaanbod voor de volgende ronde te maken. Hierna wordt het startspelerfiche doorgegeven aan de speler links van de huidige startspeler en de rondemarker wordt één veld opgeschoven.
De nieuwe ronde wordt gestart door de nieuwe startspeler. Elke speler speelt nog 3 actiekaarten uit. Aan het einde van de 1e, 3e en 5e ronde heeft een speler nog maar drie actiekaarten op de hand.
De kaarten die in die rondes werden uitgespeeld, moeten worden omgedraaid op hun huidige plaats. Na de 2e en 4e ronde neemt een speler al zijn actiekaarten en trekt eerst de gele speciale kaarten die hij heeft. Daarna schudt hij zijn overgebleven kaarten en trekt maximaal 3 kaarten. Op deze manier doorloopt een speler altijd zijn 6 actiekaarten.
Regen!
Aan het einde van de 2e, 4e en 6e ronde komt de regen! Op deze momenten krijgt elke speler 1 overwinningspunt voor elke kanaaltegel die deze speler in het waternetwerk heeft geplaatst. De spelers scoren ook de blauwe overwinningspunten die op deze tegels staan aangegeven.
Zodra alle spelers deze punten hebben verzameld, bewegen de waterblokjes die sinds de laatste regenfase zijn geactiveerd door het waternetwerk en worden er punten gescoord door de spelers langs wiens kanaaltegels het waterblokje passeert. De geactiveerde waterblokjes (als die er zijn) komen op een kanaaltegel aan de rand van het bord te liggen.
De speler die de tegel heeft geplaatst, bepaalt de route die het water neemt als er verschillende richtingen zijn om te nemen. Het water stroomt altijd van de buitenste rand naar de bodem van het waternetwerk.
Het kan niet terugstromen naar de bron, maar het kan wel opzij stromen als een kanaaltegel in die richting wijst.
Voor elke tegel waar het waterblokje doorheen stroomt, ontvangt de speler die eigenaar is van die tegel 1 overwinningspunt en de eventuele blauwe punten die op de tegels zelf staan aangegeven. Als er geen kanaaltegel is, stroomt het waterblokje langs het waternetwerk op het hoofdbord.
De speler die de richting van het waterblokje heeft bepaald, legt het voor zich neer nadat de overwinningspunten zijn gescoord. Deze waterblokjes worden gebruikt bij het scoren van één van de roze speciale kaarten.
Het eind van het spel
Aan het einde van de 6e ronde, na een laatste waardering van de regen, krijgen de spelers overwinningspunten van:
- Het aantal blauwe scarabee-fiches dat ze op hun spelersbord hebben staan;
- Het aantal gebouwen dat een speler heeft gebouwd van elk type (tuinen, werkplaatsen en kanaaltegels) vermenigvuldigd met de punten (1, 2 of 3) die zijn bereikt door de koopmanfiches die voor dat type gebouw op hun spelersbord zijn geplaatst;
- Eventuele roze speciale kaarten die ze hebben;
- De gele VP-icoontjes op al hun kaarten;
- Zeldzame goederen (amforen, specerijen) à rato van 1 VP per goed;
- Overgebleven grondstoffen en munten voor 1 VP per 5;
- Het aantal kanaaltegels dat elke speler tijdens het spel heeft aangelegd.
De speler met de meeste overwinningspunten wint het spel. Bij een gelijke stand is de winnaar de speler die de meeste kanaaltegels in het waternetwerk heeft aangelegd.
Als het nog steeds gelijkspel is, delen de gelijke spelers de overwinning!
Elk spoor bepaalt hoeveel punten een speler aan het eind van het spel krijgt voor elk van de tuin-, werkplaats- of kanaaltegels die hij tijdens het spel heeft geplaatst.
Wat vinden we van Resafa
Thematisch is het een prachtig uitgewerkt kunststukje. Wanneer je je een klein beetje verdiept in de geschiedenis van Resafa en de relatie van deze plek tot de regio waarin het ligt dan zie je dat de belangrijkste gebeurtenissen uit dat tijdsgewricht zijn verwerkt in dat wat in het spel gebeurt: Het handelen langs de handelsroutes, waarvoor je langs Resafa moet. Het vestigen van handelskantoren langs de route. De belangrijkheid van water en kanaliseren daarvan wanneer het valt (éénmaal per seizoen). Het bouwen van werkplaatsen op je thuisbasis voor de productie van je goederen, het belang van tuinen... en zo kan ik nog wel doorgaan. Uit alles wordt duidelijk dat hierover nagedacht is en in alle kleine details herken je het buitengewone meesterschap van Vladimir Suchi.
In de handleiding zijn echter een paar kleine onduidelijkheden die bij onze spellen tot lange discussies hebben geleid. Het stromen van het water bijvoorbeeld: wie bepaalt de richting van het stromen van het water (en dus wie er punten scoort)? Is dat degene die de éérste tegel heeft geplaatst, aan het begin van het kanaal? Of wordt de richting van de stroom op een splitsing bepaald door degene die DEZE tegel heeft geplaatst. De regels zijn hier niet duidelijk over. Dat wij niet de enigen zijn die er moeite mee hebben wordt duidelijk in de discussie op het forum van BGG. Ikzelf ben van mening dat degene die de starttegel geplaatst heeft geen enkele invloed kan hebben op de stroom van het water wanneer dat daar al vertrokken is. Dat heeft iets weg van "over je graf regeren".
Daarnaast kwam ik er tijdens het schrijven van deze review achter dat wij deze kanaaltegels ook niet helemaal volgens de regels plaatsten: Horizontaal aangrenzende tegels hoeven niet met elkaar in verbinding te staan, maar verticaal aangrenzende tegels moeten wel met elkaar in verbinding staan. Wij plaatsten ze ook verticaal niet aangrenzend.
Al met al denk ik dat Resafa een nieuw hoogtepunt is in het toch al indrukwekkende oeuvre van Suchi. Het is - net als zijn andere werk - niet eenvoudig. Je hebt wel wat ervaring met kennersspellen nodig. Maar wanneer je die ervaring hebt dan is dit een juweeltje. Een juweeltje in dezelfde klasse als Praga Caput Regni of Shipyard.
Het fijne van spellen die Suchi bedacht heeft is dat ze niet extra moeilijk gemaakt zijn omdat de bedenker er extra hindernissen in geplaatst heeft om het spel "lastiger" te maken - iets dat ik vooral bij Lacerda en Splotter voel maar dat er eerst aan voorwaarden om acties uit te voeren voldaan moet worden. Die voorwaarden zijn bij Suchi altijd logisch: je kunt nu eenmaal niet het een voordat je eerst het ander hebt gedaan.
Ik snap dat soort simpelheid.
Hoe lastig dat ook is.
Een 8.5!