Books of Time

De inhoud van geschiedenisboeken wordt mede bepaald door de tijd waarin ze geschreven zijn. De manier waarop over het verleden wordt gedacht, is aan verandering onderhevig. Er is tegenwoordig meer oog voor het feit dat de wereld niet alleen gevormd is door witte, westerse cis-mannen, maar óók door mensen met een andere huidskleur, gender en/of seksuele identiteit. In Books of Time bepaal je als speler zelf wat er in jouw boeken komt te staan. Je kunt ze dus zo woke maken als je zelf wilt. Hoewel waarschijnlijk niet zozeer de inhoud bepalend zal zijn voor je keuze als wel de punten die je kunt behalen met het toevoegen van bepaalde bladzijden.

Waar draait het om?

Alles draait om het vullen van je boeken. Iedere speler heeft er drie: wetenschap (rood), industrie (groen) en handel (geel). Die ga je vullen met pagina’s uit de ‘markt’ van dezelfde kleur als het boek waar je ze aan toevoegt. Op die pagina’s staan afbeeldingen van ontdekkingen, uitvinders en geografische kaarten, maar die zijn verder niet van belang. Waar het om draait zijn de acties die je kunt doen én de icoontjes waarmee je punten kunt scoren. Al wat je daarvoor nodig hebt: pennen, vellen papier en wat insteekhoezen (deze vormen je resources).

Hoe speelt het?

Books of Time is een spel van gemiddelde zwaarte en bestaat uit zestien rondes waarbij elke speler 1x aan de beurt komt per ronde. De rondes worden bijgehouden met behulp van de Kroniek op de lessenaar waarvan aan het eind van iedere ronde steeds een pagina wordt omgeslagen.

Tijdens je beurt kun je kiezen uit één van de volgende zes acties:

• Activeer pagina’s: kies één van je boeken en activeer daarvan de opengeslagen twee pagina’s, sla daarna de bladzijde om. Op de pagina’s staan acties afgebeeld als neem resources, neem een pagina uit de markt en ga vooruit op een beschavingsspoor (‘civilisation track’).
• Schrijf pagina’s: voeg pagina’s van je spelersbord toe aan je boeken op de plek waarop die boeken open geslagen liggen. Je mag in één beurt zoveel toevoegen als je je kunt veroorloven. De kosten (pennen+papier) voor iedere pagina staan afgebeeld op je bord. Elke pagina die je toevoegt, levert een kleine bonus (meestal krijg je één resource).
• Sluit een boek: als je een boek sluit, open je het opnieuw en krijg je alle kleine bonussen (die je normaal krijgt bij het schrijven van de pagina’s) tot je bij de pagina bent die open lag toen je het boek sloot (gebruik hiervoor je boekenlegger om te onthouden waar dat was).
• Neem pagina’s: kies twee pagina’s uit de markt en plaats ze op je spelersbord. Doe dat altijd van links naar rechts, eventuele pagina’s die er al lagen schuiven op tot een maximum van vijf in totaal. Pagina’s gaan dus nooit rechtstreeks je boekjes in maar gaan eerst naar je spelersbord.
• Ga vooruit op één van de sporen op het beschavingsbord: ga een stap verder op één van de drie sporen (rood, geel of groen). Elke stap vooruit kost je resources. Je kunt zoveel stappen doen als je je kunt veroorloven. Elke stap levert een ander voordeel op. Alleen als je aan het einde van het spel bovenaan een spoor zit, ontvang je 2 punten voor elke bladzijde in je boek in de kleur van dat spoor.
• Sla pagina’s om: kies de boeken waarvan je een pagina wilt omslaan en ontvang de kleine extraatjes op de volgende pagina’s alsof je ze net geschreven hebt. Op deze manier kun je voor een volgende beurt pagina’s open leggen met aantrekkelijker acties dan nu het geval is.

Aan het eind of aan het begin van je beurt mag je één van de twee acties kiezen die staan afgebeeld op de op dat moment opengeslagen pagina’s van de Kroniek. Je zult ze niet altijd kunnen/willen doen omdat er soms voorwaarden aan verbonden zijn (lever een groene pagina in, lever punten in, lever resources in).

Bijzondere doelentegels

Books of Time heeft een heel eigen manier van persoonlijke doelen scoren aan het einde van het spel. Voor elke boekje krijg je een stapeltje van drie tegels in dezelfde kleur. Daarop staat hoe je punten kunt scoren voor dat boekje. Groen vraagt altijd om een aantal verschillende icoontjes. Rood eist twee of meer specifieke icoontjes in combinatie met andere. Geel scoort alleen wanneer je een bepaald aantal icoontjes in een vaste volgorde hebt. Geel is het moeilijkst om te halen en levert daarom de meeste punten op.

De voorwaarden op de bovenste doelentegels zijn makkelijker te halen dan die op de twee daaronder liggende. De tweede en derde tegel voegen steeds extra voorwaarden toe aan die er al waren. Punten scoor je aan het eind voor de tegel die bovenaan ligt. Dus ook al voldoe je aan alle voorwaarden voor de onderste, als je de bovenste twee niet verwijderd hebt, scoor je de punten van de bovenste. Tegels kun je weghalen door op het beschavingsspoor van de betreffende kleur vooruit te gaan, daar af te zien van de bonus en in plaats daarvan neem je de bovenste tegel weg. Dit kun je dus al doen voordat je aan de voorwaarden voldoet mits je tamelijk zeker weet natuurlijk dat je ‘m later wel nog gaat halen.

Wat vinden we ervan?

Uiterlijk

Van zowel boeken als bordspellen gaat mijn hart sneller kloppen. Geen wonder dat het op hol sloeg toen ik hoorde van een spel waarin deze twee zaken gecombineerd worden! Het liefst zou ik gezien hebben dat de pagina’s gevuld waren met teksten uit literaire meesterwerken of dat het zou gaan om zelf samen te stellen kunstcatalogi met prachtige afbeeldingen van de werken van bijvoorbeeld Mondriaan, Bacon of Dumas. De afbeeldingen die er nu in staan, doen mij denken aan wat gedateerde schoolboeken. Dat past op zich wel bij de boekjes in multomap uitvoering (‘klappers’) die me datzelfde middelbare schoolidee geven. Ik snap de keuze van de uitgever wel om ze er meer encyclopedieachtig uit te laten zien. Wat thema betreft past dat beter bij werken die je zelf samenstelt en indeelt. Wat zeur ik bovendien over minder fraai met een zo goed verzorgd spel als Books of Time voor me? Er is overduidelijk op details gelet als je alleen al kijkt naar het lessenaartje en de boekenleggers. De boekjes en bladzijden zijn bovendien gemaakt van zeer stevig materiaal. Zelfs met die schoolboekachtige plaatjes is het mooi om te zien.

Innerlijk

Books of Time heeft niet alleen een fraai uiterlijk, het innerlijk mag er ook zijn. Het is een prettige manier van puzzelen om te kijken welke actie je wanneer het meeste voordeel oplevert. Er is voor gezorgd dat je gedurende het spel nooit vast komt te zitten omdat er voldoende alternatieve opties zijn, maar weer niet zoveel dat er sprake is van serieuze keuzestress. Je wil alles en moet vaak kiezen tussen bovenaan de beschavingssporen komen of zien dat je je doelentegels scoort. Meer willen dan je kunt, zorgt altijd voor een prettige spanning tegen het einde van het spel. Voor welke keuze je ook gaat (je meer richten op de beschavingssporen of op de doelentegels) je kunt op beide manieren winnen. Bij de potjes die ik speelde werden beide wegen bewandeld en de eindscores verschilden ondanks dat nauwelijks van elkaar.

Nog iets dat positief opvalt: de iconografie. Zo duidelijk heb ik het zelden gezien. Ook het spelregelboek is goed te volgen en goed verzorgd. Daar miste ik hooguit een paar voorbeelden bij de verschillende acties om helemaal zeker te weten dat je het goed begrepen hebt en om snel te kunnen zien hoe het zit. Interessant is de tekst en uitleg bij de afbeeldingen van uitvinders en uitvindingen waarbij naast de meer bekende namen van Einstein, Archimedes en Marie Curie ook namen van minder bekende Afro-Amerikaanse, Aziatische en/of vrouwelijke wetenschappers staan zoals Ernest Everett Just (bioloog), Mariya Zerova (bioloog) en Kim Jeom-Dong (natuurkundige). Jammer genoeg staan er geen jaartallen bij hun namen dus dat is in sommige gevallen even googlen. Wat positief opvalt is dat er relatief veel Oost-Europese (incl. Poolse) wetenschappers tussen zitten (het spel is van Poolse makelij).

Books of Time is geen spel met een hoop interactie. Iedere speler is met zijn eigen boekjes bezig. Zelfs als je net de pagina’s uit de markt wegkaapt die een ander graag wil hebben, is dat geen ramp want alle icoontjes komen zó vaak voor dat ze vanzelf weer een keer op tafel komen te liggen. Je kunt bovendien altijd de markt verversen om dit proces te versnellen als je daarvoor twee punten inlevert. Het maakt daarom - behalve wat tijdsduur betreft en gezelligheid- weinig uit met hoeveel personen je speelt of dat je het solo speelt. De solovariant speelt hetzelfde waarbij je kunt kiezen tussen drie moeilijkheidsgraden en een lijst van extra uitdagingen die je kunt toevoegen aan je spel.

Wat complexiteit betreft, is het een typische ‘middelgewicht’. Ik speelde het merendeels met ervaren spelers die meestal complexere spellen spelen. Zij waren allemaal positief waarbij sommigen zich wel afvroegen of het uitdagend genoeg blijft na een paar keer spelen. Het spel biedt variatie doordat de pagina’s in de markt steeds anders verdeeld zijn en de Kroniek elke keer anders is samengesteld, maar deze variatie is minimaal. Wellicht bieden de extra uitdagingen van het solospel hier uitkomst voor wie na een paar keer spelen meer variatie zoekt.

Tip

Books of Time is een hele goede keuze als je met een gevarieerd gezelschap speelt wat betreft ervaring en spelvoorkeur. Alleen al door hoe het eruit ziet, zal bijna iedereen het met plezier een keer willen proberen. Het is toegankelijk, niet te complex en niet te simpel. Zelfs de doorgewinterde bordspeler kun je ermee verrassen vanwege de originele wijze waarop de doelentegels scoren.