+ 31 (0)6 3400 1872      info@bordspelwereld.nl        

A728x90

Selecteer de taal

Reviews

Merkator

Previous Next


Bij de naam Uwe Rosenberg denken de liefhebbers natuulijk vooral aan zware euro's en workerplacements met een duidelijk herkenbare signature van deze spellenmaker. Titels als Agricola, Ora et Labora, Caverna, Glasstraat, Odin, Friesche Velden, Nusfjord... stuk voor stuk omvangrijke meesterwerken en mijlpalen in de bordspelwereldgeschiedenis.


Wat vaak over het hoofd wordt gezien is dat Rosenberg, voordat hij aan deze zegereeks begon, al behoorlijk wat spellen op zijn naam had. Zijn eersteling was meteen een enorm succes en gaf hem de financiële onafhankelijkheid om de rest van zijn leven te kunnen doen waar hij - klaarblijkelijk - goed in was: het verzinnen van ingewikkelde puzzelspellen. Toch duurde het ruim tien jaar voordat hij die eigen en herkenbare stijl gevonden had. Wanneer je zijn portfolio bekijkt dan zie je dat er tussen Bohnanza (1997) en Agricola (2007) een ratjetoe is verschenen waarvan de verscheidenheid doet denken aan het oeuvre van Knizia.
Met Agricola werd alles anders. Rosenberg had met dat spel zijn tweede meesterwerk afgeleverd en zag in het mechniek en thema voldoende inspiratie en mogelijkheden om hier zijn carrière op te funderen.
Toch viel hij - in 2010 - nog éénmaal terug. Merkator werd uitgebracht; een spel dat in niets leek op de nieuwe weg die Rosenberg was ingeslagen. Zowel het mechaniek als de vormgeving stonden haaks op de drie ijzersterke voorgangers: Agricola, Le Havre en Loyang. Het was destijds een buitengewoon vreemde eend in de Rosenberg bijt en het is dat nog steeds.

Ik ben al een dag of tien onderweg met een review van Merkator en telkens dwaal ik - op zoek naar informatie - superinteressante zijsporen op. Zo weet ik dat de naamgever van het spel ene Gerard de Cremer is die in 1512 geboren werd in het plaatsje Rupelmonde (aan de Schelde in de driehoek Antwerpen, St. Niklaas en Mechelen). Rupelmonde is een vlek. U had er ook nog nooit van gehoord. Het ligt tegenover de plek waar de Rupel in de Schelde stroomt. U wist vast nog niet dat dit, met 12 kilometer, de kortste rivier van de Lage Landen is.
De eerste keer dat ik daar de weg kwijtraakte stak ik de Schelde over, ging de Rupel op, nieuwsgierig naar het visbestand. Van het een kwam het ander en aan het eind van de dag had ik geen letter geschreven maar kende ik wel de precieze betekenis van het spreekwoord "Bot vangen" en de opkomst en ondergang van de pantoffelindustrie bij Rumst.

Een dag later begon ik opnieuw in Rupelmonde en verdwaalde ik al in het stadje zelf. Wist u dat er tenminste twaalf zonnewijzers op verschillende plaatsen in Rupelmonde staan? Ik niet. Maar nu wel en u ook. Maar wat moet je er mee, met die kennis?
ADD. Je zult 't maar hebben.

De reden waarom ik telkens verdwaal is dat ik er achter probeer te komen waarom Rosenberg dit spel "Merkator" genoemd heeft en waarom de beeltenis van Gerardus "Mercator" de Cremer en diens globe op de doos staan.
Gerardus Mercator (Rupelmonde 1512 - Duisburg 1594) was een Vlaamse cartograaf, geograaf en wiskundige. Vooral bekend vanwege zijn revolutionaire kaarten en de introductie van de Mercatorprojectie. Deze projectie maakte het mogelijk om de bolvorm van de aarde nauwkeurig op een plat vlak weer te geven, essentieel voor zeevaart. Mercator was ook een pionier in het maken van atlassen en geldt als een van de grootste cartografen uit de geschiedenis. Door alleen dit te noemen doe ik 'm tekort. Ook op andere gebieden was de man briljant.
Maar waarom staat ie op de doos van dit spel?
Een raadsel.

Dat raadsel wordt ook niet opgelost wanneer je de beschrijving leest waarmee de uitgever de spelregels laat beginnen:

Merkator gaat over de opkomst van de stad Hamburg na de Dertigjarige Oorlog. Je bezoekt steden om goederen te verzamelen of orders uit te voeren. De verzamelde goederen worden aan de steden toegevoegd als een speler een naburige stad bezoekt. Als je een order vervult, krijg je naast de vervulde order nog een betere, maar complexere order die je kunt houden en opnieuw kunt vervullen, hoewel het aantal orders dat je kunt bezitten beperkt is. Elke bestelling zelf is aan het eind van het spel een bepaald aantal punten waard. Je kunt deze punten ook inwisselen voor speciale kaarten die zorgen voor extra goederen in bepaalde steden of meer overwinningspunten als je aan bepaalde voorwaarden voldoet aan het einde van het spel.

Afhankelijk van de stad die je wilt binnengaan ontvang je een grondstof genaamd “tijd” of moet je deze uitgeven. Door een bepaalde tijd te betalen mag je een andere speler vergezellen op zijn reis naar een stad om je opdrachten in deze stad uit te voeren (maar niet om goederen te verzamelen). Het spel eindigt als een speler de opdracht met de hoogste waarde krijgt door de opdracht een niveau lager uit te voeren.

Ik las het stukje met als gevolg dat ik Rupelmonde verliet en in het Wereldwijde InternetWebWerk op zoek ging naar een antwoord op de vraag: "Wat is de relatie tussen Gerardus Mercator en het Hamburg van na de Dertigjarige Oorlog"?
Vergeefs.

Dus stelde ik deze vraag aan ChatGPT.
Wat ik natuurlijk veel eerder had moeten doen. Dit is het antwoord:


Gerardus Mercator leefde lang vóór de Dertigjarige Oorlog (1618-1648), waardoor hij zelf geen directe relatie had met het Hamburg van na die oorlog. Zijn invloed was echter indirect voelbaar.

Na de Dertigjarige Oorlog beleefde Hamburg, als een belangrijke handelsstad, een economische bloei. Hierbij speelden navigatie en cartografie een cruciale rol, vooral voor de handel over zee. Mercators werk, waaronder zijn kaarten en de Mercatorprojectie, bleef decennialang een standaard voor zeevaart en navigatie. De projectie werd veel gebruikt door zeelieden en cartografen, ook in havensteden zoals Hamburg.

Kortom, hoewel Mercator persoonlijk geen verbinding had met Hamburg na de oorlog, droegen zijn innovaties bij aan de ontwikkeling van maritieme handel, waar Hamburg na de Dertigjarige Oorlog van profiteerde.


Ja mense: ADD. Je zult 't maar hebben.

We gaan beginnen

1. Zet de twee delen van het bord in elkaar zodat het Merkatorlogo in het midden staat.
2. Plaats de met de gekleurde blokjes gevulde bakjes in de gaten van het bord. De juiste kleur blokjes op de juiste plaats.
3. Plaats de afgebeelde 1 kubus in elke grote locatie (de grote met gekleurde randen en een afgebeelde kubus erop).
4. Plaats het tijdbord zo dat het zichtbaar is voor alle spelers. Let er op dat de juiste zijde boven is.
5. Leg het juiste aantal tijdtegels op het bord en berg de resterende tijdtegels terug in de doos.
6. Maak een display van geschudde contractkaarten (kaarten met grote Taler/VP-waarden op de achterkant): 2s, 3s, 4s ... 9s, 10s, 14.
7. Schud de 3-Taler bonuskaarten (kaarten met kratten) tot een stapel.
8. Schudt de 4-Taler bonuskaarten tot een stapel.
9. Geef een willekeurige startspeler de merkator (witte cilinder).
10. Elke speler:

  • Neemt een spelersbord .
  • Neemt een 2 , een 3 , een 4 , en een 5 contract, en leg ze op 4 van de 5 velden onderaan je bord.
  • Neemt een 3- en een 4-Taler bonuskaart , en leg ze open naast je bord
  • Neemt een voorraadtegel Vul elk vakje van je voorraadtegel met een blokje van die kleur.
  • Neemt een SCORING overzichtstegel.
  • Neemt de tijd uit de doos volgens de beurtvolgorde (startspeler, met de klok mee): eerste: 0 , laatste: 2 , overig: 1.

11. Draai de resterende 2-Taler/VP contracten om met de afbeelding naar beneden om een aflegstapel te vormen.
12. Schud de overgebleven bonuskaarten en leg er 4 open om een bonuskaartendisplay te vormen.
13. Schud de gebouwenkaarten (kaarten met lauweren) en leg er 4 open om een gebouwenkaartendisplay te vormen.

 Zo speel je Merkator

Als je aan de beurt bent voer je de volgende 5 stappen uit:

1. Investeren: Verkoop contracten, koop bonus- en/of bouwkaarten

  • Als je meer dan 5 contracten hebt moet je, voordat je begint, het total aantal contracten terugbrengen naar vijf. Dat betekent dat je moet verkopen wat je te veel hebt. Dit hoeft niet in de laatste ronde. Let er op dat je minstens één contract overhoud, omdat je anders nooit meer een contract kunt krijgen.
  • De verkochte contracten gaan naar de aflegstapel.
  • Je mag een willekeurig aantal bonus- en/of bouwkaarten kopen (dit mag ook de kaart in je hand zijn). De prijs voor elke kaart staat op de linkerbenedenhoek.

2. Reizen: Plaats de merkator

  1. Plaats de witte merkatorpion op één van de 12 locaties. Medespelers mogen onderhandelen wanneer ze met je mee willen reizen, maar contracten zijn
    niet bindend. Om in Newfoundland , Spanje of Italië te plaatsen, moet je de tijd besteden die in de linkerbenedenhoek van de locatie staat aangegeven.
  2. Neem alle blokjes van die locatie Minder belangrijke locaties hebben er nooit één.
    - Als je meer dan 1 goed krijgt, moet je er minstens 1 opslaan in elk van de 2 opslagplaatsen op je bord.
    - Als je er maar 1 krijgt, moet je ze in één van beide opslagplaatsen/depotplaatsen leggen.
    - Voor elke bonuskaart die je op deze plaats hebt liggen, neem je de bonus van 2 blokjes.
  3. Nieuwe goederen toevoegen (ze zijn niet beperkt tot de componenten die in het spel zijn inbegrepen)
    - Als dit een grote locatie is, voeg dan 1 blokje (uit de juiste bak) toe aan elke [grote] locatie die er rechtstreeks mee verbonden is door een touw.
    - Als dit een kleine locatie is, voeg dan 1 kubus (uit de juiste bak) toe aan elke grote locatie die al evenveel kubussen heeft als afgebeeld in de rechterbovenhoek van deze locatie.
  4. Neem de tijd die in de rechterbenedenhoek van de locatie staat aangegeven uit de bovenste rij van de tijdkaart.
  5. Als je de laatste tijd van een rij van de tijdkaart hebt genomen, draai die tijd dan om om de letters op de achterkant te onthullen.
    - Als je de laatste tijd van het tijdbord hebt genomen, dan heeft elke speler (ook degene die deze tegel neemt) nog één laatste beurt. Hierna is het spel afgelopen.
    - Als er niet genoeg tijd op het tijdbord staat, neem dan wat je nodig hebt uit de doos.

3. Vervul de contracten waarvan de locatie overeenkomt met die van de merkator.
Gooi goederen weg uit de opslagplaatsen/depots op je bord om contracten te vervullen die je hebt ( E: inclusief de kaart in je hand) en waarvan de locatie overeenkomt met de locatie van de merkator.

  • Om een contract te vervullen, mag je altijd 4 dezelfde goederen (niet alleen dezelfde kleur: dezelfde opslagplaats/depot) of 4 keer ruilen voor om het even welk goed.
  • Bewaar de contractkaarten voor toekomstige beurten om ze opnieuw te vervullen of te verkopen.
  • Je kunt elk contract maar één keer per beurt vervullen.
  • Voor elk contract dat je vervult, neem je het bovenste contract van de stapel met de eerstvolgende hogere waarde.
  • Als de eerstvolgende stapel leeg is als je een kaart moet trekken, pak je ze uit de aflegstapel en schud je ze om een nieuwe stapel te maken.
    nieuwe open stapel te maken.

4. Accepteer gezellen

  • Elke medespeler, met de klok mee, mag, aan de actieve speler, de tijd betalen die staat afgebeeld in de rechterbenedenhoek van de locatie van de merkator om daar contracten uit te voeren.
    contracten te vervullen.
  • Voor elke bonuskaart die de begeleider heeft die bij deze locatie past, neemt de begeleider de bonus van 1 blokje.

5. Geef de merkator aan de speler links van je zodat hij weet dat hij aan de beurt is en om iedereen eraan te herinneren dat elke beurt onafhankelijk is van de vorige.

Einde van het spel

  • Elke speler plaatst de 5 contracten met de hoogste waarde op het eigen spelersbord.
  • Elk contract op dit bord is zijn geldwaarde in punten waard.
  • Elk contract dat niet op dit bord ligt is de helft van de contante waarde in punten waard. Dit wordt niet afgerond.
  • Elk van je gebouwen is het aantal punten waard volgens de kaart.
  • Elk goed of elke tijd kan meetellen voor meerdere gebouwen.

De speler met de meeste punten wint. Bij een gelijke stand wint de speler die de meeste tijd over heeft.

Wat vinden we van Merkator?

Het is op z'n minst bijzonder dat een spel dat in 2010 is uitgebracht een solovariant heeft en dat daar in de spelregels specifiek rekening mee gehouden is. Niet alleen de solovariant wordt beschreven maar ook het spel voor twee personen en varianten voor spelers die het vaker spelen of liever een langer spel willen. Dat is ook meteen een minpuntje want de manier waarop deze versies in de spelregels zijn verwerkt maakt  dat de regels niet prettig lezen. Het is stugge kost.

Dat geldt ook voor het spel. Met vier personen is het doorwerken. De acties zijn in elke beurt vrijwel hetzelfde waardoor het uiteindelijk een vrij saaie klus is. De vormgeving is ook geen feest om naar te kijken. Dat heeft tot gevolg dat het eind als een verlossing komt.

Merkator hoort beslist niet tot Rosenberg's beste werk. De vormgeving en illustraties van Klemens Franz zijn ook geen hoogtepunt in de geschiedenis van de bordspelhistorie. Dat verklaart waarschijnlijk waarom er nooit een herproductie van dit spel gekomen is (terwijl dit met ander werk van Rosenberg juist wel het geval is). Ik schreef in mijn inleiding al over mijn vermoeden dat Rosenberg dit nog in een lade had liggen toen zijn ster rees en de uitgever daar financieel van wilde profiteren.
Het is geen naar spel en beslist geen straf om het te moeten spelen maar het heeft niet de kwaliteit die je zou mogen verwachten.
Ik geef het een 7. Daar mag Der Uwe zijn handen voor dichtknijpen.

Zoek in Reviews

Zoek op alfabet

AR1 BR1 CR1 DR1 ER1 FR1
GR1 HR1 IR1 JR1 KR1 LR1
MR1 NR1 OR1 PR1 QR1 RR1
SR1 TR1 UR1 VR1 ER1 XR1
YR1 ZR1 0R1 1R1 2R1 3R1
4R1 5R1 6R1 7R1 8R1 9R1

B310x420

Wat zeggen de sterren?

Het aantal sterren in een waardering is altijd in relatie tot de categorie en het soort spel. Een familiespel met 8 sterren is niet persé beter dan een expertspel met een waardering van 7 sterren. Bovendien is elke review de persoonlijke waardering van één persoon.

Wil je reageren op deze review?

Dat kan! Wanneer je een account op deze website aanmaakt en vervolgens inlogt dan krijg je de mogelijkheid om reacties te plaatsen.
Reviewers vinden dit erg leuk en reageren doorgaans snel. Die interactie van meningen is misschien wel het hoofddoel van deze website.

Selecteer de taal

Koekie er bij?
Wij presenteren cookies op onze website. Sommige zijn essentieel voor u en het correct functioneren van deze site, andere cookies helpen ons om de site en gebruikerservaring te verbeteren (tracking cookies). U kunt zelf kiezen of u deze cookies wil toestaan of niet. Let op: dat als u onze cookies niet blieft mogelijk niet alle functies van de site voor u beschikbaar zijn.