Japan was – zoals ongetwijfeld bekend – een tijd lang een geïsoleerd land dat in- en vermenging van/met de buitenwereld vreesde . Daar kwam in de tweede helft van de 19e eeuw verandering in. Het land ging toen (handels)verdragen afsluiten met andere landen. Yokohama werd één van de steden die het Westen en anderen toegang gaven tot het land van de rijzende zon. Hierdoor veranderde dit kleine vissersplaatsje uiteindelijk in één van de grootste steden.
Er werd onder meer zijde, koper, vis en thee verkocht en wetenschappelijke en technische ideeën werden uitgewisseld. Op die manier deed de eerste tram zijn intrede in Japan en verschenen er elektrische lantaarnpalen in het straatbeeld. Zowel de genoemde handelswaren als deze technologische vernieuwingen zie je terug in het bordspel Yokohama waarin het erom gaat de beste handelaar van de stad te worden.
Waar draait het om
Alles draait om handel en connecties in Yokohama. Dat vertaalt zich in het bezoeken van de juiste locaties op het juiste moment. Met je handelaar bepaal je welke actie je in je beurt doet, maar je kunt alleen op een locatie komen als die zich direct naast je handelaar bevindt of als zich op de locaties waar je langs moet lopen om er te komen ten minste één van je assistenten staat. Des te meer assistenten je hebt weten te plaatsen op één plek, des te meer kun je daar voor elkaar krijgen. Je kunt je invloed versterken door er gebouwen neer te zetten. Niet alleen verzamel je in het spel goederen, je zorgt liefst ook dat je je gezicht in de kerk laat zien, haalt lucratieve orders binnen en probeert je technologische kennis te verbeteren. Allemaal verschillende manieren om punten te scoren tot het einde van het spel getriggerd wordt en duidelijk is wie het meeste talent heeft voor de handel.
Hoe speelt het
Wisselend hoofdbord
De stad is elk spel anders opgebouwd omdat je alle plekken (haven, zijdemolen, kopermijn, kerk, arbeidsbureau e.d.) bij de opbouw willekeurig plaatst. Bij vier spelers speel je met een grote stad en doen alle plekken mee terwijl bij twee of drie spelers de stad kleiner is omdat je een aantal gebiedstegels uit het spel haalt.
Spelersbord
Iedere speler heeft een eigen spelersbord waarop nog aan te werven assistenten staan en nog aan te kopen winkels en handelshuizen. Hierop houd je ook je eigen score bij. Je start altijd met vier goederen, een paar yen aan geld, 8 assistenten en twee winkels die direct tot je beschikking staan.
Spelersbeurt
Tijdens een beurt plaats je of 3 assistenten op verschillende plekken in de stad of je plaatst 2 assistenten op één-en-dezelfde plek. Vervolgens verplaats je je handelaar naar een plek waar zich ten minste één van je assistenten bevindt en waar op dat moment geen handelaar van een andere speler staat. Belangrijk is dat je om er te komen via ‘een pad’ van eigen assistenten loopt. Als ik van de kerk via de koperfabriek en een haven naar het uitzendbureau wil, dan kan dat alleen als zich op elke plek (koperfabriek, haven en uitzendbureau) ten minste één van mijn assistenten bevindt.
Eenmaal aangekomen op een plek kijk je hoe groot je ‘kracht’ daar is door het aantal van je assistenten, je handelaar en een eventuele winkel en/of handelshuis bij elkaar op te tellen. Die kracht bepaalt wat je er op dat moment kunt doen. Bij een visbedrijf ontvang je 1, 2, 3, 4 of 5 vis evenredig aan je kracht. Heb je een kracht van 4 of meer dan mag je op die plek een handelshuis of winkel neerzetten. Je ontvangt dan direct de bonus die daar bij hoort (punten, goederen, geld of het vrijspelen van assistenten/gebouwen) en versterkt daar zo je positie. Aan het einde van je beurt blijft je handelaar op het gebruikte actieveld staan terwijl je assistenten terug bij jou komen om in een volgende beurt opnieuw gebruikt te kunnen worden. Assistenten op andere plekken op het bord, blijven daar staan.
Punten scoren
In de havens sleep je nieuwe orders binnen. Daarop staat hoeveel van welke goederen je af moet leveren om punten en/of extra’s (kistjes bijvoorbeeld) te krijgen. Die goederen kun je op verschillende plekken in de stad halen waarbij steeds geldt hoe meer assistenten er daar van je staan, des te meer ontvang je ervan. Geld kun je op een zelfde manier verkrijgen als andere goederen in dit spel. Heb je een overvloed van iets maar juist een tekort aan iets anders, dan kun je goederen gaan ruilen in Chinatown.
Een andere manier om punten te scoren is om in een laboratorium nieuwe technologieën te ‘ontwikkelen’. Je krijgt er direct punten voor of verbetert er je spel mee.
Eindespelpunten sleep je binnen als blijkt dat je je gezicht het meest hebt laten zien in de kerk (waarvoor je donaties moet doen) of de meeste kistjes hebt uitgevoerd via de douane.
Al snel zul je in het spel behoefte hebben aan meer assistenten dan je bij de start beschikbaar had. Wend je dan tot het arbeidsbureau en speel zo extra assistenten vrij van je spelersbord. Het arbeidsbureau is vreemd genoeg ook de plek om handelshuizen en winkels vrij te spelen tegen betaling.
Het spel bestaat uit een onbepaald aantal ronden. Er zijn meerdere zaken die het einde van het spel kunnen triggeren zoals dat er geen nieuwe orders meer beschikbaar zijn of iemand heeft alle winkels vrijgespeeld.
Wat vinden we ervan
Gouwe ouwe in nieuw jasje
Yokohama gaat al bijna tien jaar mee en is in 2024 in een nieuw jasje gestoken. De regels zijn hetzelfde gebleven, alleen de vormgeving is aangepast. Zo zijn de beloningen die je per locatie ontvangt als je er een handelshuis plaatst niet langer kaartjes die je op een locatie legt maar tegels die je onder een locatie plaatst.
De spelersborden zijn mooi stevig met een inkeping voor je onderdelen zodat ze niet zo makkelijk verschuiven. Het is allemaal net een beetje mooier en luxer dan tien jaar terug. Alleen die assistenten, wat zijn die klein!! Daar klaagden al mijn medespelers over hoe makkelijk je die kwijtraakt en verschuift en hoe lastig ze soms van je bord te pakken zijn.
Istanbul 2.0?
Yokohama doet sterk denken aan het spel Istanbul met de hoofdhandelaar, de assistenten en hoe die bepalen welk pad je af kunt leggen. Een beetje neerbuigend ten opzichte van deze klassieker wordt het ook wel ‘een meer complexe versie van Istanbul’ of ‘Istanbul 2.0’ genoemd. Dat lijkt mij terecht al wil ik daarmee niets negatiefs zeggen over Istanbul. Ik ben op beide spellen dol en het hangt er maar net vanaf met wie je speelt welk spel je het beste op tafel kunt leggen. Istanbul is wat toegankelijker, makkelijker uit te leggen, beeldender en speelt vlotter weg. Yokohama is net iets abstracter, vereist iets meer denkwerk en is wat droger om uit te leggen omdat er meer kleine regeltjes zijn en het spel wat verhaal betreft minder tot leven komt. Daarom stel ik Yokohama voor aan meer gevorderde spelers en Istanbul aan beginnende spelers of spelers die bij voorkeur lichtere/middelzware spellen spelen.
Verslavend leuk
Over het algemeen houd ik van spellen waarin je houvast hebt aan een verhaal. Daarvan is bij Yokohama nauwelijks sprake. Het heeft weliswaar een thema, maar ik had nergens ook maar een beetje het gevoel dat ik een handelaar was en me in Japan bevond. Ook val ik vaak voor spellen die wat nieuws brengen, iets dat ik nog niet eerder op soortgelijke wijze heb gezien. Daarvoor hoef je evenmin Yokohama aan te schaffen. Toch ben ik verslaafd aan dit spel. Er is bijna altijd iets dat je kunt doen en waarmee je resources of punten binnen haalt. Je komt bijna in een soort flow terecht van veel dingen binnen harken en vooruit denken waardoor je steeds niet kunt wachten tot je weer aan de beurt bent om je plannen verder te verwezenlijken (of een beetje aan te passen indien nodig).
De planning van wat je kunt doen en in welke volgorde is sterk afhankelijk van hoe het bord eruit ziet. Geef je je schaarse geld uit om een extra order te nemen zodat dat je later geen extra beurt kost of kun je je geld beter gebruiken om een handelshuis vrij te spelen? Ga je voor de makkelijke orders die snel te vervullen zijn door er wat thee of vis tegenaan te gooien of kies je de orders waarvoor je veel koper en zijde nodig hebt, maar die wel meer opleveren? Voor alles valt iets te zeggen waarbij het mede afhangt van wat je medespelers doen. Die kunnen je – zeker in een spel met vier – danig in de weg zitten als ze zich steeds bevinden waar jij net naar toe wilde. Houd ook in de gaten of ze al bezig zijn het einde van het spel te triggeren of dat juist aan het uitstellen zijn om nog een vette klapper te maken.
Solo/meerspelersvariant
Yokohama kent geen solovariant.
Met twee of drie spelers maak je gebruik van een kleiner bord. Welke gebieden je weg laat bij twee en welke bij drie staat duidelijk beschreven in de handleiding. Zelf speel ik het liefst met vier omdat het bord dan lekker groot is en je meer kans loopt elkaar in de weg te zitten. Maar met twee of drie is mijn enthousiasme nog steeds groot, doordat het bord ingekrompen wordt, schaalt het spel goed en verandert er niet heel veel aan de dynamiek al kan het soms bij twee spelers wel even duren voordat het einde in gang gezet wordt.
Eindoordeel
Wat een fijn en verslavend spel is dit! Veel keuzes die toch heel overzichtelijk zijn, veel manieren om punten te scoren, je kunt het spel versnellen of vertragen en het voelt zowel vertrouwd/bekend als nieuw al is het geenszins een vernieuwend spel. Dit is er eentje die ik nog vaak met veel plezier uit de doos ga halen.
Ik heb Yokohama inmiddels ook een paar maal met veel plezier gespeeld. Zoals veel anderen herken ik mechanieken uit Istanbul. Maar omdat ik dat een fijn spel vind hoor je mij niet klagen. In Yokohama zijn de beurten kort, er is weinig downtime en er is veel te doen.
Ik herken je opmerking dat het moeilijk is om jezelf als handelaar te herkennen en net als jij vind ik het fijn wanneer ik me door een thema kan laten leiden. In Yokohama kan ik me niet herinneren me aan het ontbreken daaraan geërgerd te hebben.
Wel aan die pietepeuterige werkertjes.
En ook aan dat ik het spel de eerste keer dik won... en veronderstelde dat ik het begreep en onderde knie had, om vervolgens de tweede keer door mijn medespelers onder de tafel geveegd te worden.
grrrr