HANIWA

Toen ik de eerste keer het doosje van HANIWA, Noble and also Spaceman onder ogen kreeg, dacht ik: "Een beetje een vreemde, lange titel en ik heb geen idee wat voor spel dit is. Maar is dat niet zo'n ding van Animal Crossing?". Mijn interesse was in ieder geval wel gewekt, in deze review gaan we eens kijken wat het spel te bieden heeft...

Jazeker is dat zo'n ding van Animal Crossing. Voor degenen die mij nu al kwijt zijn: Animal Crossing is een serie videospelletjes van Nintendo. Dat videospel en het bordspel HANIWA hebben verder niet zoveel gemeen, behalve dat het overduidelijk is dat ze van Japanse makelij zijn. Haniwa zijn een belangrijk onderdeel van de Japanse cultuur. De eerste twee pagina's van het regelboekje geven een samenvattende omschrijving van de herkomst van Haniwa, de Nobelen (Gozoku), Kofun en Spaceman (Dogu).
Het enige waarnaar ik nieuwsgierig was: wat hebben ruimtemannetjes nu weer te maken met de Japanse cultuur... En wat blijkt: helemaal niets, behalve dat de Dogu op astronautjes lijken en blijkbaar erg mysterieus zijn.

Hoe wordt HANIWA gespeeld?

Genoeg over gekke ruimtemannetjes en karakters uit videospelletjes. Tijd om te kijken naar het daadwerkelijke spel.
In essentie is HANIWA niet meer dan een simpel tegellegspel. Het is er echt op gebouwd om met twee spelers te spelen, maar het kan ook met zijn vieren (in twee teams van twee personen) of solo.
De vier Gozoku-tegels worden, samen met de bijbehorende dobbelstenen, in het midden van de tafel gelegd. Beide spelers leggen hun drie Dogu-tegels onder elkaar neer, met de kant waarop de 'ogen' dicht zijn omhoog. Er ontstaat zo voor beide spelers een eigen raster van 4 x 3. In dit raster gaan de spelers Haniwa-tegels plaatsen.

In jouw beurt
Wanneer het jouw beurt is, doe je de volgende dingen in de aangegeven volgorde:

1. Plaats een Haniwa-tegel in jouw raster.
2. Wanneer je een Haniwa-tegel hebt geplaatst in de kolom van de Gozoku met dezelfde kleur, dan verhoog je de waarde van de bijbehorende dobbelsteen met zoveel stappen als op de tegel aangegeven staat. Hierbij gaat de dobbelsteen 'rond', dus van 6 weer naar 1. Als dit gebeurt mag je een Kofun-tegel pakken. Deze tegels leveren je 1 punt op aan het einde van het spel en je kunt ze als een gewone Haniwa-tegel gebruiken.
3. Controleer daarna de Dogu: zodra er vier Haniwa-tegels in een rij liggen, moet je de waardes van deze tegels bij elkaar optellen. Is dit precies 8? Dan draai je de Dogu-tegel in deze rij om (je krijg hiervoor twee punten). Is de som echter hóger dan 8, dan wordt je 'vervloekt' door de Dogu en dat kan je flink wat punten kosten aan het einde van het spel!
4. Pak een nieuwe Haniwa-tegel.

Het spel is afgelopen zodra beide rasters van 3 x 4 gevuld zijn met Haniwa-tegels. En dan is het zaak om de punten te gaan tellen.

Puntentelling
Bij de puntentelling was ik zelf een aantal keer de draad kwijt en heb ik het regelboekje erbij moeten pakken. Het is niet extreem ingewikkeld of veel, maar ook niet helemaal logisch.
Per kolom (Gozoku/kleur) moet er gekeken worden wie de 'sterkste' is in die betreffende kolom. Eerst worden de waardes van de Haniwa-tegels bij elkaar opgeteld. Die tegels kunnen overigens een waarde hebben van 1, 2 of 3 en daardoor is de kans groot dat beide spelers op hetzelfde totaal uitkomen. Is dat inderdaad het geval, dan wordt er alleen gekeken naar de waarden van de Haniwa-tegels in dezelfde kleur als de Gozoku. Is het dan nog steeds gelijk, dan wint degene die de meeste Haniwa in die kleur heeft. Maar let op: de tegels zelf bepalen niet hoe veel punten je krijgt! Je krijgt simpelweg zoveel punten als de waarde van de dobbelsteen in die kolom.

Maar dan ben je er nog niet.. Heb je, in een kolom die je gewonnen hebt, drie Haniwa in de juiste kleur, dan krijg je een Smile-bonus: de Gozoku is extra blij met jou en je krijgt 2 punten extra. Zoals eerder benoemd, krijg je ook voor elke Kofun-tegel 1 extra punt.

Nu alleen de punten voor de Dogu nog. Iedere opengedraaide Dogu levert je 2 punten op; heb je ze alledrie dan krijg je in totaal 8 punten. Iedere 'vervloekte' Dogu schrapt één van jouw gewonnen kolommen, beginnend met de kolom met de hoogste waarde.

Wat vind ik van HANIWA?

Voor een eenvoudig spel waarin je eigenlijk niets meer doet dan twaalf tegeltjes plaatsen zou het niet nodig moeten zijn om terug te grijpen naar het regelboekje. Niet alleen tijdens de puntentelling, maar ook voor andere regels van het spel moest ik af en toe in onderzoeksmodus. Op de één of andere manier bleef het allemaal maar niet plakken. De dobbelstenen om de daadwerkelijke score te bepalen kan ik nog wel begrijpen, maar veel andere aspecten van het spel lijken er willekeurig opgeplakt te zijn.

Dat is ook te zien aan de varianten die in het spel zitten. In de variant voor vier spelers speel je precies hetzelfde spel, alleen met één tegel minder in de hand. Er is ook een variant die zegt: speel twee potjes achter elkaar. Maak die twee potjes op rij wat geavanceerder en gebruik in het tweede potje de tegels die je nog in de hand had aan het einde van het eerste als starthand. Ook dit zijn toevoegingen die het spel niet ten goede komen en niets extra's brengen. De aanpassingen zijn te minimalistisch om als 'variant' van het spel bestempeld te kunnen worden.

Het is in HANIWA mogelijk om een beetje tactiek toe te passen, echter maakt dat het spel niet interessanter en is het vaak niet de moeite waard om na te denken over wat slim is om te doen. De waardes van de dobbelstenen zo laag mogelijk houden als je weet dat je tegenstander een kolom gaat winnen is zo'n beetje het enige waar je je op kunt richten. Om het spel te kunnen winnen ben je in ieder geval niet afhankelijk van het hebben van geluk. Er is alleen sprake van een geluksfactor bij het pakken van de tegels, maar omdat een hand van vier tegels erg ruim is heeft die geluksfactor weinig tot geen invloed. De herspeelbaarheid is laag, aangezien je ieder spel precies hetzelfde doet. Na een paar spelletjes heb je het echt wel gezien.

HANIWA is geschikt voor kinderen vanaf zes jaar en ik denk dat dat hier ook echt de doelgroep is. Het spel ziet er leuk en kleurrijk uit en voor kinderen is het een leuke rekenoefening (al hebben ze zeker weten wat hulp nodig bij de puntentelling).

Eindoordeel
HANIWA is een redelijk saai spel. Voor hoe weinig je eigenlijk doet, zijn er veel regeltjes en extraatjes die maar amper iets toevoegen aan de essentie van het spel: twaalf tegeltjes neerleggen. Bovendien kun je daarbij maar weinig tactiek toepassen om het spel interessanter te maken. De zogenaamde 'varianten' voegen niets toe en hebben het spel dus ook niet kunnen redden.
Wel ziet het spel en vrolijk uit en het ligt snel op tafel. De componenten zijn van prima kwaliteit. Het is voor te stellen dat dit spel bij het wat jongere publiek meer in de smaak valt. Voor hen is HANIWA wellicht een leuke manier om wat te oefenen met rekenen.