Win or Die

Hoewel een aantal van mijn familieleden jarenlang in China hebben gewoond, vrees ik dat ik, net als de meeste westerlingen, slechts een zeer oppervlakkige kennis heb van dat enorme land en z’n miljoenen inwoners. Laat staan van de Chinese cultuur. Welke bordspellen worden er bijvoorbeeld zoal gespeeld?

Waarschijnlijk hebt u nu, net als ik, de neiging om meteen 'Mahjong' of 'Go' te roepen, maar dat bewijst alleen maar hoe gemakkelijk ons luie brein tot stereotyperingen vervalt (want anders hadden we bijvoorbeeld geweten dat Go in China 'Weiqi' (围棋) wordt genoemd).

Ik bracht in de inleiding China ter sprake, omdat we bij Bordspelwereld onlangs een prototype in handen kregen van een spel van Chinese makelij dat binnenkort door het Amerikaanse bedrijf Whales Entertainment op de westerse markt wordt geïntroduceerd. Het gaat om een Fantasy-oorlogsspel met de titel Win or Die.

Ik besloot me wat meer in de materie te verdiepen en ontdekte al gauw een aantal interessante dingen. Ten eerste blijkt Win or Die al sinds 2014 te bestaan en werd het in 2020 op de Chinese markt uitgegeven. Het spel geniet aldaar een behoorlijke populariteit, gezien het feit dat het op het moment van schrijven een gemiddelde waardering van een 7,8 heeft.

Overigens is dat niet een BoardGameGeek-cijfer, want (en dat is het tweede interessante feitje dat ik ontdekte) China blijkt namelijk een eigen BGG-variant te hebben, genaamd Gstone. En om er dan meteen nog maar een paar aardige weetjes tegenaan te gooien: in de categorie Eurospellen doen The Castles of Burgundy, Terra Mystica en Brass: Birmingham het volgens Gstone momenteel goed in China en wat de Amerigames betreft, zijn dat onder andere Gloom- en Frosthaven en Mage Knight.

Win or Die valt vanzelfsprekend in de laatste categorie, want je gaat elkaar in dit spel te lijf met een zorgvuldig samengesteld leger van helden en monsters, waarbij je elkaar al dobbelend zo snel en zo efficiënt mogelijk enige kopjes kleiner probeert te maken. Een 'wargame' of een 'skirmish game', dus. De computer schotelt me echter, als onderdeel van de automatische vertaling van de Chinese website, de omschrijving 'Oorlogsschaak in Amerikaanse stijl' voor, en dat vind ik eerlijk gezegd nog wel de meest treffende typering voor Win or Die.

Er zijn in dit spel namelijk inderdaad elementen die aan schaken doen denken (twee rijen van legereenheden met variabele krachten aan de uiteinden van een speelbord die moeten oprukken om elkaar te bevechten, strategisch te moeten werk gaan, plannen moeten bijstellen naar aanleiding van vijandelijke acties, etc.), maar er zijn ook de nodige verschillen aan te wijzen, zoals: veel meer vakjes op het speelbord, geen vierkante velden, maar hexagonen en niet enkel zwarte en witte schaakstukken, maar ingenieuze, aanpasbare speelstukken, waarin je karaktertegeltjes en andere stukjes stevig karton kunt schuiven en middels een draaischijfje de opgelopen schade kunt aangeven én de mogelijkheid om te kiezen uit niet twee, maar maar liefst vijf verschillende facties (zes, als je de Huurlingen meerekent), die je dan ook nog eens in diverse samenstellingen op het bord kunt zetten.

De spellenmakers maken overigens zelf niet in de eerste plaats een vergelijking met het schaakspel, maar ze verwijzen naar Stratego. Op zich begrijpelijk, vanwege het aspect van de zogeheten 'Oorlogsmist' (= Fog of War). Dat wil in dit geval zoveel zeggen als dat de troepen van de tegenstander als het ware met hun ruggen naar je toe staan en als de oorlogszuchtige individuen die ze zijn pas hun ware gezicht laten zien als ze daadwerkelijk tot de aanval overgaan, of als ze zelf aangevallen worden.

Mijn excuses. Dat verdient toch echt een wat betere formulering, want thematisch gezien slaat het natuurlijk helemaal nergens op dat een soldaat met de rug naar je toe gaat staan ... Wellicht moeten we eerder denken aan een soort nevel die over het slagveld hangt en waaruit de vijandelijke legerheden plotseling opdoemen. Goed bekeken was 'Oorlogsmist' dus inderdaad nog niet eens zo'n gek woord.



Zoals gezegd beschikken we op het moment over een prototype en we hebben ons eventjes afgevraagd of daar wel een fatsoenlijke recensie over te schrijven valt, aangezien veel van de spelonderdelen overduidelijk nog in ontwikkeling zijn (o.a. componenten die met een 3D-printer zijn gemaakt) en het bijgeleverde regelboekje (of beter gezegd: het stapeltje aan elkaar geniete A4'tjes) qua duidelijkheid, taalgebruik en concrete voorbeelden van spelsituaties nog behoorlijk veel te wensen overlaat.

Maar dankzij dit filmpje op de website van de uitgever hebben we een heel goed beeld gekregen van welke kant het opgaat wat de kwaliteit van het eindproduct betreft. Daarnaast bleek een door hen geleverde uitgebreide videotutorial ook van onschatbare waarde te zijn. Daarin werden veel van de vragen beantwoord die we hadden na het grondig doornemen van het onoverzichtelijke en op taalkundig vlak nogal rammelende regelboekje. In een paar oogopslagen werd nu wél duidelijk hoe het precies zat met de samenstelling van onze troepenmacht, de beginopstelling en, bijvoorbeeld, het verloop van een aanvalsactie en een eventuele tegenaanval.

Gesteund door dat specifieke filmpje durfden we het bij ons thuis wel aan om het eens tegen elkaar op te nemen en we werden bijzonder aangenaam verrast door het snel op te zetten, lekker vlot spelende en rijk geschakeerde oorlogsspel dat onder de prototypehuid schuilgaat. Overigens is dat maar een heel dun huidje, want je vermoedt door het artwork op de doos en op de legereenheidkaarten van de facties meteen al wel dat Win or Die wel eens een erg leuke spelervaring op zou kunnen leveren. En dat is ook zo.

Qua spelverloop en acties die je kunt ondernemen is het allemaal betrekkelijk eenvoudig om te doen en het voelt aan als een logisch militair geheel. Je activeert je legereenheden middels zogeheten Command Tokens en laat ze daardoor Bewegen, Aanvallen, een Speciale actie uitvoeren, of Hulptroepen inroepen. Om die laatste actie te kunnen doen, moet je trouwens nog wel één van je legereenheden op de eerste rij van jouw kant van het speelbord hebben staan, die de extra steun kan inroepen. Plus je moet de ermee gepaard gaande kosten kunnen opbrengen, die betaald dienen te worden middels zogeheten Titan Crystals (de gangbare valuta in Win or Die ).

Als jij de beginspeler bent, heb je van de genoemde Command Tokens eerst vijf tot je beschikking en in latere beurten in totaal zeven (dat was overigens één van de belangrijke spelzaken die we door het instructiefilmpje kwamen te weten en die dus niet in de A4'tjes vermeld stond (!)). Op een individuele legereenheid mogen maximaal drie van die Command Tokens liggen. Je kunt een strijder dus bijvoorbeeld twee keer laten Bewegen en één keer laten Aanvallen; daarna is hij uitgeput.

Die uitputting van een legereenheid brengt me meteen ook op het punt van de algehele Vermoeidheid van je Legioen. Aan de randen van het speelbord bevinden ze puntensporen waarmee je met twee blokjes zowel de hoogte van het Moreel als de mate van Vermoeidheid van je strijders kunt bijhouden. Die twee zaken blijken logischerwijze van fundamenteel belang te zijn. Je begint het spel met 20 Moreel en 0 Vermoeidheid. Na elke spelronde gaat je Vermoeidheid een stapje omhoog. Verlies je troepen, dan verlies je Moreel. Verlies je je legeraanvoerder, dan verlies je in één klap 10 Moreel (!). Bereikt je Vermoeidheid het getal 8, of bereikt je Moreel het Vermoeidheidsniveau (of zakt het daar zelfs onder), dan heb je de strijd verloren.

Maar verliezen is geen ramp. Je kunt er namelijk ontzettend veel van leren en je wilt eigenlijk meteen wel weer een volgend gevecht aangaan, aangezien een spelletje Win or Die niet heel lang duurt en je de opgedane ervaringen zo snel mogelijk zou willen omzetten in een nieuwe (en natuurlijk veel betere) strategische aanpak.

We waren alhier na een aantal potjes zeer te spreken over de veelheid aan tactische mogelijkheden die je hebt en de combinaties van legereenheden die er alleen al binnen je eigen factie te maken zijn, waardoor je bij elk spel weer nieuwe mogelijkheden tot je beschikking hebt en legio verrassingen tegenkomt. Wat zou je tegenstander immers nu weer op je af sturen? Wat zou er nu weer uit de mist tevoorschijn springen, of juist langzaam op je af schuifelen (ja, we hebben het inderdaad over jullie, vermaledijde Zware Katapulten van de Annihilation Horde ...)? Zou het misschien eens het proberen waard zijn om nu eens níet te investeren in extra troepen, maar juist het bereik, de aanvalskracht, of de gezondheid van één of meerdere individuele legereenheden op te plussen door Titan Crystals te betalen (want dat kan namelijk)? Maar dan moeten we tijdens het spelen vanzelfsprekend ook eens wat vaker de Kristalmijnen bezoeken en wat tijd aan delfactiviteiten spenderen, in plaats van almaar zo doldriest op de vijand af te draven ... Sowieso zouden we de terreinmogelijkheden wel wat beter kunnen benutten. Die bossen bieden immers een uitstekende mogelijkheid om in te schuilen en buiten het bereik van zekere, we noemen maar wat, Zware Katapulten te blijven. En o ja, er is in de Gevorderde Modus óók nog de mogelijkheid om door het betalen van twee Kristallen een Oorlogsraad bijeen te roepen en krachtige en vergaande besluiten te nemen die het verdere verloop van het spel beïnvloeden. Ook maar eens uitproberen, naar wij dachten!

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

Kortom: Win or Die heeft zelfs in protoypevorm al heel veel goeds, interessants en uitdagends te bieden. We kijken dan ook erg uit naar het eindproduct en spreken de hoop uit dat er een uitstekend regelboek komt, waarin, naast kristalheldere speluitleg, ook ampel aandacht zal zijn voor de achtergronden van de Fantasy-wereld waarin de Annihilation Horde, Yaveil Alliance, Dadao Empire, Chaos Realm, Ivy Republic (en de Huurlingen) zich bevinden. Kom maar op met die thematische verdieping, beste spellenmakers!

Wellicht ten overvloede benadrukken we het nog maar eens: de algehele spelervaring komt in dit prototype al heel goed uit de verf en dat maakt dat we, met inachtname van de genoemde aandachtspuntjes, onze voorlopige waardering nu al meteen vrijwel naadloos willen laten aansluiten bij het eerder al gegeven oordeel van de Chinese bordspelfanaten op Gstone. We geven Win or Die dan ook acht van de tien sterren.