Geïllustreerde woordenlijst voor bordspelspelers
Soms, wanneer je bordspelspelers met elkaar hoort praten denk je: "Waar hebben ze het over?" of "Waar komen ze vandaan? Het is Koeterwaals wat ik hier hoor.
Om inzicht te geven in het jargon rond onze hobby presenteren we hier een verklarende woordenlijst waarop de meeste termen een plekje hebben.
Wanneer je er, ondanks onze inspanning, nog een paar weet: mail ze!
0-9
18XX is de verzamelnaam voor een serie bordspellen die, op enkele uitzonderingen na, de bouw van spoorwegmaatschappijen in de 19e eeuw nabootsen; individuele spellen binnen de serie gebruiken bepaalde jaren in de 19e eeuw als titel (meestal de datum van het begin van de spoorwegontwikkeling in het deel van de wereld dat ze bestrijken), of "18" plus een geografische aanduiding van twee of meer letters (zoals 18EU voor een spel dat zich afspeelt in de Europese Unie). De games 2038, die zich afspelen in de toekomst, en Poseidon en Ur, 1830 v.Chr., beide die zich afspelen in de oude geschiedenis, worden ook beschouwd als 18XX-titels omdat hun spelmechanismen en titelnomenclatuur vergelijkbaar zijn, ondanks de verschillen met het gemeenschappelijke spoorweg-/beursthema. De 18XX-serie vindt zijn oorsprong in het spel 1829, dat halverwege de jaren zeventig voor het eerst werd geproduceerd door Francis Tresham. Er werd gekozen voor 1829 omdat dit het jaar was van de Rainhill Trials. 1830 werd geproduceerd door Avalon Hill in 1986 en was de eerste game van de serie die algemeen verkrijgbaar was in de Verenigde Staten; het wordt door het Amerikaanse publiek gezien als het basisspel van 18XX.
Een categorie spellen die een duidelijk patroon volgen: eXplore, eXpand, eXploit en eXterminate. Deze stijl wordt gebruikt in videogames (zoals Civilization en Sim City) en tafelspellen (Dominant Species, Tiny Epic Galaxies, Eclipse).
A
Wanneer twee tegels of kaarten naast elkaar liggen dan zijn ze aangrenzend (aangrenzend aan elkaar). Dit betekent meestal dat ze orthogonaal aangrenzend zijn (ten noorden, zuiden, oosten of westen van elkaar), niet op de diagonalen.
Accessoires zijn items die in spellen worden gebruikt, maar geen regels toevoegen of de spelregels veranderen. Een verzameling geüpgradede componenten is bijvoorbeeld een accessoire. Een accessoire moet specifiek zijn voor een spel om toegang te krijgen. Accessoires die niet specifiek voor een spel zijn, zijn te vinden in Diverse spelaccessoires, Diverse kaartspelaccessoires en Diverse miniatuurspelaccessoires.
Spelers kiezen acties uit een beperkte selectie opties, waarbij later spelers de keuzes van eerder spelers kunnen zien.
Zie: Aangrenzend
In grote lijnen een spelstijl waar de voorkeur ligt aan een rijker thema en/of spelersconflict boven slimme mechanica. Spellen met een Amerikaanse stijl hebben vaak directe spelersconflicten (de ene speler vecht bijvoorbeeld tegen de andere) en een matige tot hoge hoeveelheid geluk. Hoewel de term niet noodzakelijkerwijs door Amerikanen of op het Amerikaanse continent wordt geproduceerd, wordt hij gebruikt om spellen in Amerikaanse stijl te onderscheiden van spellen in Euro-stijl, waarvan beweerd wordt dat deze juist tegenovergestelde kenmerken hebben. Typische voorbeelden van spellen met een Amerikaanse stijl zijn Arkham Horror, Runescape en Last Night on Earth.
Hiermee wordt het onvermogen bedoeld om een beslissing te nemen als gevolg van het overdenken van een probleem. Een individu of een groep kan te veel gegevens hebben. Het resultaat is een eindeloos gekibbel over de voor- en nadelen van elke optie, en een onvermogen om er één te kiezen. Het proces van het kiezen van een belegging is bijzonder gevoelig voor analyseverlamming. Het is gemakkelijk om verzand te raken in een analyse van veel opties, totdat het onmogelijk wordt om er één te kiezen.
In de bordspelwereld komt dit voor als een situatie waarin een speler de volgende zet overanalyseert en maar niet kan beslissen wat de beste zet is. Deze passiviteit kan leiden tot gemiste kansen op winst.Dit is meestal een slechte zaak en iets dat ontwerpers moeten vermijden.
Zie: Gebiedscontrole
Speler of speelster die de eigen speelstukken en grondstoffen nauwgezet sorteert en in kaarsrechte kolommen en rijtjes uitlijnt.
Om een spel in je entje te kunnen spelen hebben veel spellen tegenwoordig speciale regels voor solo-spelers. Hiemee kun je bijvoorbeeld een zo hoog mogelijke score proberen te halen.
Een automa is niet helemaal hetzelfde als een solo-variant maar een denkbeeldige tegenspeler. Die tegenspeler heeft zijn eigen speelstukken in het spel en voert zelfstandig acties uit. De acties worden gectiveerd door een stapel kaarten, die een voor een de commando's voor de acties van de automa speler geven.
Spellen met een automa-variant zijn onder andere Tapestry en de latere edities van Wingspan.
B
Mensen die een kickstarter ondersteund hebben door de eerste versie van een spel te kopen en vooraf - zonder precies te weten hoe het spel er uit gaat zien en hoe het speelt - het aankoopbedrag over te maken. Vrijwel altijd is de beloofde verschijningsdatum te optimistisch en moeten backers lang wachten op hun aankoop. Soms zelfs tot nadat de winkelversie al verkrijgbaar is.
De oorspronkelijke versie van een bordspel, zonder uitbreidingen.
Een type spel waarbij spelers objecten (zoals fiches, tegels, stenen of dobbelstenen) fysiek naar specifieke plaatsen of naar andere objecten verplaatsen. Jenga is het meest voorkomende voorbeeld: in plaats van kaarten te spelen, probeer je een blok van de stapel te verwijderen en dit vervolgens voorzichtig bovenop te plaatsen. Bij andere spellen van dit type moet je mogelijk schijven wisselen of dingen balanceren.
Een manier om in kaart te brengen hoe belangrijk de beslissingen zijn in een spel. Beslissingen die saai of van weinig belang zijn, kunnen ervoor zorgen dat de beslissing onbelangrijk lijkt – bijna alsof je willekeurig zou kunnen kiezen en dat het er niet toe doet. Tegelijkertijd kunnen beslissingen die aanvoelen als leven of dood erg stressvol zijn.
De speelkeuze van één speler. Dit kan zo simpel zijn als het spelen van een kaart op een stapel of zo complex als het initiëren (en oplossen) van een heel gevecht.
De volgorde waarin spelers aan de beurt zijn. Bij veel spellen gaan de spelers één voor één met de klok mee rond de tafel. Bij andere spellen wordt er gelijktijdig gespeeld, dus er is geen speelvolgorde. Er zijn ook spellen waarbij de beurtvolgorde elke ronde wijzigt op basis van criteria in de voorgaande ronde van het spel.
Board Game Arena. Website waarop online spellen gespeeld kunnen worden. Er zijn meer websites waar dit kan maar BGA is de bekendste en "op BGA" is inmiddels een synoniem voor het online spelen van spellen.
Korte vorm die wordt gebruikt bij het verwijzen naar de website BoardGameGeek. De korte URL voor BoardGameGeek is bgg.cc.
Een andere term voor componenten of de dobbelstenen, kubussen, tokens en andere stukken die nodig zijn om een spel te spelen.
Ietwat negatieve connotatie van een eigen spelersbord in spellen met een hoofdzakelijk multiplayer soliair mechaniek
Zie: Stuk Spel
Afkorting voor Bordspelwereld, deze website
C
- Spellen met complexe formules of veel wiskunde om bewegingen, schade of andere acties te berekenen – ‘number-crunching’ met andere woorden. Deze definitie lijkt vaker voor te komen in wargames en RPG-games.
- Games waarbij belangrijke, interessante beslissingen moeten worden genomen (in tegenstelling tot games die doorgaans één ‘juiste’ of ‘strategisch ideale’ keuze hebben). Deze definitie lijkt vaker voor te komen buiten de wargames en RPG-games.
Een campagnespel is het spelen van een spel met veel uitbreidingen waar je in elk spel dat je speelt een nieuwe uitbreiding toevoegt. Je kunt ook een campagne spelen met telkens alléén de toevoeging van één uitbreiding.
Een CarcassonneCampagne kan bijvoorbeeld zijn dat je in één sessie telkens het basisspel speelt met één of meerdere van de grote en kleine uitbreidingen totdat je alles gespeeld hebt.
Zie: Denker, Zandloper
Zie: Zondagspeler
Zie: Inhaalmechanisme
Een algemene term voor de stukken in een spel. Het bord, de kartonnen punchouts, de dobbelstenen, de kaarten, de meeples, de miniaturen en andere stukken die in de doos zitten; het zijn allemaal componenten. Een van de eerste dingen die veel mensen doen als ze naar een game kijken, is de lijst met componenten op de doos lezen om te zien wat er in zit.
D
Een standaard zeskantige dobbelsteen, vaak met één tot zes "pitten" of de cijfers 1 tot en met 6. Sommige spellen gebruiken aangepaste D6's met zijden met één of twee pitten. Andere veel voorkomende dobbelstenen zijn D4, D8, D10, D12 en D20. Regels kunnen verwijzen naar ‘2d6’ (zonder spatie) om aan te geven dat spelers twee zeszijdige dobbelstenen moeten gooien; het aantal dobbelstenen dat moet worden gegooid komt eerst, gevolgd door het type. Om het helemaal compleet te maken wordt er ook gesproken van D6-16, wanneer het om een dobbelsteen met 6 zijden gaat die 16mm breed is, wat de meest gebruikte maat is.
Zie Beslissingsschaal
Een spel waarbij spelers een hand kaarten samenstellen uit een deck dat voor alle spelers beschikbaar is. Elke speler begint doorgaans met een klein, identiek kaartspel en koopt vervolgens andere kaarten in het spel om zijn kaartspel krachtiger te maken. Dominion is het meest voorkomende voorbeeld, terwijl andere Star Realms, Nightfall en A Few Acres of Snow omvatten.
Zie: Overloper
Een speler die doorgaans veel tijd gebruikt om over de mogelijke acties na te denken. Wordt meestal niet positief gebruikt.
Bijvoorbeeld: Dit is een "Feld". Dit is een "Uwe".
Zie: Behendigheidsspel
Zie: Dobbelsteenmanipulatie
De tijd die wordt doorgebracht tussen het einde van je beurt en het begin van je volgende beurt. De term wordt meestal gebruikt wanneer de speler tussen beurten geen aandacht hoeft te besteden aan het spel of andere spelers. Downtime is soms onvermijdelijk in games, maar kan worden geëlimineerd door spelers een reden te geven om tussen beurten op andere spelers of de spelstatus te letten.
Een lange downtime kan voor sommige spelers een reden zijn om het betreffende spel niet meer te willen spelen.
Spellen met een lange downtime die gespeeld worden door spelers die een lange denktijd nodig hebben kunnen drie- of viermaal langer duren dan op de zijkant van de doos staat aangegeven.
Zie: Draften
Spel dat de prestigieuze Deutsche Spiele preis heeft gewonnen
Een kaart draften die je niet echt nodig hebt, omdat je wilt voorkomen dat een tegenstander deze krijgt.
E
Om uit het spel te worden verwijderd, misschien door de dood van je personage of door een stemming. Afhankelijk van het spel kun je eventueel nog meedoen of kijken, maar wordt je personage van het bord/tafel verwijderd en ben je niet meer aan de beurt. Dit wordt meestal als een ongewenst onderdeel van een spel beschouwd, en de meeste spelontwerpers streven ernaar om alle spelers tot het einde in het spel te houden.
Bij een escape room is het de bedoeling dat je als groep raadsels en puzzels in een kamer oplost, zodat je zo sleutels, hints en hulpmiddelen vindt om uit de ruimte te ontspannen. Een escape room-spel geeft een soortgelijke ervaring. Bij spellen als Exit of Pocket Escape los je puzzels op, totdat je de laatste hint of sleutel hebt bemachtigd. Omdat je na het spelen de puzzels van deze spellen al eens gezien hebt, betekent dit dat een escape room-spel meestal maar één keer kan worden gespeeld.
Bron: 999
In grote lijnen een spelstijl die de voorkeur geeft aan slimme mechanica boven een rijker thema of spelersconflict. Ook wel bordspellen in Duitse stijl genoemd, aangezien de eerste spellen in deze categorie voornamelijk uit Duitsland kwamen. Hoewel de term niet noodzakelijkerwijs door Europeanen of op het Europese continent wordt geproduceerd, wordt hij gebruikt om spellen in Amerikaanse stijl te onderscheiden van spellen in Euro-stijl. Games in Euro-stijl vermijden doorgaans de eliminatie van spelers en zijn vaak ontworpen om weinig geluk of willekeur te hebben. Velen (maar niet allemaal) gebruiken overwinningspunten om de winnaar te bepalen, en deze worden pas op het einde volledig berekend. Games in Euro-stijl hebben bijna altijd een thema, maar dit is niet zo nauw geïntegreerd met de gameplay. Voorbeelden van spellen in Euro-stijl zijn Kolonisten van Catan, Puerto Rico, Carcassonne, El Grande en Power Grid.
Zie: Uitbreiding
F
Zie: Vluggertje
Tekst (meestal op een kaart) die iets toevoegt aan het verhaal van het spel of personage. Het is niet zo belangrijk om te lezen om te leren spelen, maar het zorgt ervoor dat spelers meer betrokken raken bij het verhaal.
Favorite Local Game Shop, zie FLSW
Ook FSB - Favoriete Spellenboer
Zie: Serie volgen
G
Een speltype waarbij het doel is om een gebied van het bord te controleren. Je kunt punten scoren op basis van hoe lang je een gebied in bezit hebt of hoeveel gebied je controleert. Bijvoorbeeld: El Grande
Jargon voor BoardGameGeek.com, de website.
Zie: Hyper
Beperking van de geluksfactor in een spel. Een strategie of reeks strategieën om met het geluk in een spel om te gaan.
H
Een spelmechanisme waarbij de volgorde waarin je je kaarten speelt belangrijk is. Je kunt misschien een combo bouwen door kaart A te spelen en vervolgens kaart B, of door eerst kaart A te activeren kun je een krachtigere actie uitvoeren op kaart B. Voorbeelden hiervan zijn het enorme Gloomhaven en het kleine Loveletter.
Het maximale aantal kaarten dat je in je hand mag houden. In sommige spellen mag je misschien meer kaarten toevoegen dan de handlimiet, maar dan moet je weggooien tot aan de handlimiet.
Zie: Handbeheer
Zie: Dwarsdraften
Hoe leuk en leuk het spel is bij herhaaldelijk spelen. Games met minder scenario's, personages of permutaties hebben mogelijk een lagere herspeelwaarde. Spellen met modulaire borden, meer scenario's, uitbreidingen en een ontwerp dat meer variantie mogelijk maakt, hebben mogelijk een hogere herspeelwaarde.
De hoeveelheid gezondheid die een personage heeft. Net als in videogames kunnen personages uit bordspellen HP / hitpoints / gezondheidspunten hebben. Het is mogelijk (hoewel tegenwoordig minder gebruikelijk) om volledig uit het spel te worden geëlimineerd wanneer je gezondheid nul wordt. Het kan zijn dat u ‘bewusteloos’ raakt, gehandicapt raakt of niet in staat bent iets te doen.
Een spel dat aspecten of elementen van Amerikaanse en Europese spellen combineert: strakke mechanica zoals te zien in Europese spellen, en een diep, boeiend thema zoals te zien in Amerikaanse spellen. Soms ‘Eurotrash’ genoemd (een samenvoeging van ‘Europees’ en ‘Ameritrash’). Eclipse en The Gallerist zijn twee voorbeelden.
Spreek uit: "Haaiper". Spel dat tijdelijk bovenmatige media-aandacht krijgt en daardoor belangrijker lijkt dan het in werkelijkheid is en na een korte tijd waarin het veel genoemd wordt uit de aandacht van spelers verdwijnt en uiteindelijk alleen negatieve aandacht krijgt omdat kopers zich bekocht voelen. Voorbeelden hiervan zijn Isle of Cats en Exploding Kittens.
Ook: Gehyped spel
I
Een mechanisme in een spel waarmee spelers die achterlopen de leider kunnen inhalen. Als je ooit Mario Kart hebt gespeeld, is het inhaalmechanisme hier de blauwe schaal (die zich richt op de coureur op de eerste plaats) of de bliksemschicht (die iedereen voor je doet krimpen). Spellen met een inhaalmechanisme kunnen extra punten, bewegingen of beurten toekennen aan spelers die achterop raken of op de laatste plaats staan.
Zie Willekeurige invoer
Kartonnen of kunstof indeling in de speldoos waar de spelonderdelen in passen. Spelers die ook actief zijn met een 3D printer ontwerpen en printen zelf hun eigen inserts.
J
K
Type boekenkast van Ikea die vanwege de atmetingen heel populair is bij spellenverzamelaars. Kallax is hierdoor een synoniem geworden voor spellenkast.
Spellen die de spellenkast mogen verlaten omdat ze niet meer op tafel komen.
Beurt waarin een speler met de ene actie een andere actie triggered en daarmee weer een derde... etc. Dit oogst bij spelers evenveel bewondering als ergernis.
Hoeveel controle of hoeveel keuzes heeft een speler. Als het spel veel uitzonderingen of regels creëert die de keuzes beperken, neemt de keuzevrijheid van de speler af. Als je in het spel kunt kiezen uit een groot aantal acties, of als je de volgorde kunt kiezen waarin je die acties uitvoert, wordt de keuzevrijheid van de spelers vergroot.
Eerste uitgave van een spel, gefinanciëerd door "backers" via een inzamelingsactie op internet. Een Kickstarter heeft vaak extra componenten en/of uitbreidingen die de uitgave die later in de winkels te koop is niet heeft.
L
Een type spel dat is ontworpen om een beperkt aantal keren te worden gespeeld. Het spel vereist mogelijk dat spelers het bord of de kaarten permanent markeren, kaarten verscheuren of andere acties ondernemen die het spel permanent veranderen. Het bord of de kaarten kunnen veranderen op basis van de uitkomst van de spellen of de keuzes die spelers onderweg maken. In de loop van het spel kunnen andere componenten worden geïntroduceerd om het spel verder te veranderen, hoewel deze mogelijk pas worden onthuld als aan bepaalde voorwaarden is voldaan. De game is vaak nog steeds speelbaar na de legacy-campagne, maar het is misschien niet mogelijk om de game te resetten naar de game die hij was. Voorbeelden hiervan zijn Pandemic Legacy, Risk Legacy en Seafall. Rob Daviau wordt gecrediteerd voor het creëren van het Legacy-concept en is ook betrokken bij het otwikkelen van de legacy versie van Ticket To Ride.
Verwar een oudere game niet met een campagnetype. Een campagne kan slechts voor een beperkt aantal keren worden ontworpen, maar de componenten en het bord van deze laatste kunnen gemakkelijk worden gereset. Bij een campagnegame worden doorgaans ook geen nieuwe componenten halverwege de game geïntroduceerd.
Zie: Geluksmatiging
M
Zie: Rekenaar
Zie: Vlezig
Zie: Mechaniek
Met het mechaniek wordt In wezen de regels of methoden van het spel bedoeld. Mechanica kunnen zo eenvoudig zijn als het trekken van een kaart of het rollen van dobbelstenen, of zo complex als het spelen van rollenspellen of het inzetten van eenheden. Beschouw het mechaniek als de dingen die je doet om het spel te spelen, met als thema de wereld waarin je die dingen doet. In spelbeschrijvingen worden de mechanismen en/of het thema vermeld om de speler te vertellen waar het spel over gaat, of wat voor soort actie er in een spel plaatsvindt.
Board Game Geek heeft hier een uitgebreide lijst met bordspelmechanismen.
Meeples worden wel een icoon van bordspellen in Duitse stijl ("eurogames") genoemd. Het woord is een samentrekking van "mijn volk" als in "my people". Meeples zijn meer antropomorf dan pionnen. Terwijl pionnen een gestileerd hoofd en lichaam hebben, hebben meeples een meer humanoïde vorm, met ledematen.
Meeples hebben in veel moderne spellen pionnen vervangen, waardoor laatstgenoemde een zeldzaamheid is buiten klassieke spellen. Meeples werden geïntroduceerd door het spel Top Secret Spies uit 1984. Carcassonne, uitgegeven door Hans im Glück in 2000, wordt gecrediteerd voor het populariseren van het moderne concept en de vorm van de meeple. Ze zijn sindsdien een populair onderdeel geworden van veel moderne bordspellen. De moderne meeple is waarschijnlijk ontworpen door de oprichter van Hans im Glück, de Duitse spelontwerper en ondernemer Bernd Brunnhofer.
Alison Hansel, een Amerikaanse speelster, bedacht de naam meeples in november 2000. Volgens Alicia Nield, eigenaar van het bedrijf MeepleCity, combineerde ze de woorden per ongeluk tijdens een spelletje Carcassonne. Op 27 november 2000 plaatste Hansel een bericht op de Unity Games-forums waarin hij voorstelde de term "meeples" te gebruiken om deze figuren te beschrijven.
De term werd gepopulariseerd via de BoardGameGeek-website.
Wauw, dat klinkt ingewikkeld! Probeer dit eens: laat factoren uit de echte wereld je spel-oordeel veranderen. Als je een spel speelt met je vriend/vriendin, kun je ervoor kiezen om geen kaart op hem of haar uit te spelen, omdat dit de ander pijn zou doen... dus speel je hem op de speler rechts van je, die het niet zo erg zal doen en dat is
Het is strategisch gezien geen goed idee.
Zo efficiënt of optimaal mogelijk spelen; op een specifieke strategische manier spelen om grondstoffen om te zetten, punten te scoren, enz. Sommige games hebben mazen in de wet of onverwachte manieren om meer punten te scoren, ook al zijn dit misschien onorthodoxe of minder leuke manieren om te spelen.
Mini's kunnen worden gemaakt van plastic of hars, maar prototypes kunnen ook in 3D worden geprint. Mini's zijn er in verschillende maten, worden meestal gemeten in millimeters en zijn vooral gebruikelijk bij spellen met een fantasy-, sci-fi- of horrorthema.
Een speltype waarbij het volledige bord in stukken wordt geleverd en op veel verschillende manieren kan worden samengesteld. In plaats van een spel te spelen dat exact dezelfde bordindeling gebruikt (zoals Monopoly of Ticket to Ride), kunnen de modules worden gedraaid en georiënteerd om elke keer dat je speelt een nieuw bordontwerp te creëren. Sommige spellen (zoals Zombicide) hebben modulaire borden die dubbelzijdig zijn. Zodra het spel klaar is, kunnen de modules willekeurig worden verdeeld voor het volgende spel.
N
New In Shrink. Term bij verkoop van tweedehands spellen waarmee aangegeven wordt dat het spel daadwerkelijk nog niet gespeeld is. De doos zit nog verpakt in de originele beschermfolie.
Term voor een speler die nog maar recentelijk heeft kennis gemaakt met modernere spellen, anders dan Monopoly, Risk en Catan.
Een eigenschap in spellen waarbij alle overwinningen van een of meer spelers worden gecompenseerd door verliezen van de andere spelers. De winsten en verliezen zullen altijd op nul uitkomen. Poker is een goed voorbeeld: al het geld dat door de spelers werd gewonnen, ging verloren door andere spelers aan tafel. De meeste spellen voor twee spelers zijn triviaal nulsom, in die zin dat als de ene speler wil winnen, de andere moet verliezen.
O
Een soort spel waarbij de spelers één voor één aan de beurt zijn.
Een term die een spel beschrijft dat oneerlijk uitgebalanceerd is of een aantal onevenwichtige strategieën kent. Dit kan leiden tot een dominante strategie (een strategie die altijd wint) en spelers het gevoel geven dat het spel oneerlijk is.
Zie: Multi-player solitaire
Wanneer je een speelstuk omhoog, omlaag, naar links of naar rechts (noord, zuid, west of oost) te verplaatsen, maar niet diagonaal. Spellen waarbij een speler ‘één vakje’ kan bewegen zonder orthogonaal te zeggen, betekent over het algemeen dat diagonaal bewegen is toegestaan.
Zie ook: Aangrenzend
Een algemene term voor puntentelling die in veel spellen wordt gebruikt, afgekort VP. Overwinningspunten worden verdiend volgens de spelregels en kunnen op elk moment tijdens het spel of na het einde van het spel worden verdiend. Overwinningspunten komen vaker voor in games waarin veel te doen is, waarbij er meer punten worden toegekend voor moeilijkere dingen om te bereiken. Overwinningspunten zijn er in vele namen, maar wat de naam ook is, het doel is hetzelfde.
P
Een aandoening waar vooral visueel ingestelde spelers last van hebben. De speler raakt geboeid door prachtige componenten. Omstanders horen de patiënt horen vaak zachtjes mompelen, "leuke stukjes" terwijl ze een spel onderzoeken en kunnen gemakkelijk worden afgeleid door de aanblik van glimmende voorwerpen.
De vlekken op dobbelstenen, meestal wit of zwart.
Zie: Keuzebeperking
Een polyomino is een polyvorm met het vierkant als basisvorm. De polyomino wordt gevormd door een aantal vierkanten in een vlak te plaatsen zodanig dat ze één geheel vormen, en zodanig dat ze elkaar met minstens één zijde raken. Polyomino's met 1 tot 6 vierkanten worden respectievelijk monomino's, domino's, tromino's (of triomino's), tetromino's, pentomino's en hexomino's genoemd. Verwant aan de polyomino's zijn polyiamonds (gevormd uit gelijkzijdige driehoeken) en polyhexen (gevormd uit regelmatige zeshoeken). In sommige gevallen wordt de definitie aangepast. Soms zijn gaten in de vorm toegelaten, soms niet. Soms wordt ook in drie of meer dimensies gewerkt.
Polyomino's komen voor in populaire puzzels sinds het eind van de 19e eeuw, maar werden voor het eerst grondig bestudeerd door Solomon W. Golomb en bij het brede publiek bekendgemaakt door Martin Gardner. Het spel Tetris is gebaseerd op tetromino's, het spel Blokus op een set verschillende polyomino's.
Zie ook en vooral: Wikipedia
Een spellensoort waarbij het bord gevuld is met ‘poppetjes’, figuren, meeples of andere karakters. Voor sommigen is het veel om naar te kijken of in je op te nemen, maar voor anderen is het erg leuk. Voorbeelden zijn onder meer Axis and Allies en Risk, in al hun verschillende iteraties.
Een computerbestand (meestal een pdf) dat de kaarten, tegels of andere afdrukbare componenten van een spel bevat. Bestanden meestal afdrukken en afspelen.
Kleine uitbreiding op een spel die in de meeste gevallen bij het verschijnen van dat spel bij aankoop gratis wordt verstrekt. Vooral op beurzen.
Ook wel "uitpunchen". Het uit een vel karton drukken van de afzonderlijke spelcomponenten bij een nieuw spel.
Een spel dat veel manieren biedt om punten te scoren. Dit heeft vaak een negatieve connotatie, omdat het kan impliceren dat het scoren van punten geen strategische of tactische focus heeft. Het kan ook verwijzen naar een spel waarbij punten worden gegeven aan het einde van het spel of tijdens het spel. Van veel spellen van Stefan Feld wordt gezegd dat het puntensalades zijn.
Q
Een enkele speler die iedereen vertelt wat ze moeten doen, vaak in een coöpspel. Sommige spelers hebben misschien goede bedoelingen of proberen een nieuwe speler te helpen, maar het wordt afgekeurd om één speler voor iedereen te laten beslissen zonder eerst input te krijgen. Ook wel Dominant Player-syndroom genoemd.
R
Een spel waarin spelers strijden om als eerste een bepaald reistraject te voltooien. Voorbeelden: Formula Dé, Candy Land
Zie: Weglopen
Een spel waarbij spelers tegelijkertijd om de beurt spelen, of waarbij het zien van de tijd omhoog of omlaag een onderdeel van het spel is. Dit soort spellen kunnen een aftelling of timer bevatten. Voorbeelden hiervan zijn Magic Maze, Escape the Room, Space Alert en Fuse.
Het uitvoeren van de vereiste acties aangegeven op een kaart, ruimte op het bord of tegel, of elders. Als je eenmaal een kaart hebt gespeeld, kan deze worden "resolved" door stukken te verplaatsen, punten te scoren, kaarten te trekken, dobbelstenen te rollen of een of andere keuze te maken. Eenmaal voltooid, wordt de kaart opgelost en gaat het spel verder.
In de context van tafelspellen: dingen die je verzamelt of aanschaft en waarmee je spullen kunt kopen of je in-game doelen kunt bereiken. "Resources" zijn over het algemeen gebaseerd op het thema. In Kolonisten van Catan zijn de resources baksteen, timmerhout, wol, graan en erts. In het Stenen Tijdperk zijn de resouces hout, baksteen, steen, goud en voedsel.
Bespreking van een spel, vaak met een cijferwardering die online gepubliceerd is op een website of een sociaal kanaal zoals FB of Insta.
Soort spel waarbij met dobbelstenen wordt gerold en een aantal velden wordt verplaatst. Soms op denigrerende wijze gebruikt om het af te wijzen. Voorbeelden hiervan zijn Monopoly, Slangen en Ladders en Clue / Cluedo.
Een soort spel waarbij met dobbelstenen wordt gegooid en iets op papier wordt geschreven of getekend. Deze spellen zijn vaak zeer draagbaar en kunnen door een groot aantal spelers worden gespeeld. Er zijn vele tientallen voorbeelden van dit speltype. Vrijwel elk populair bordspel heeft tegenwoordig een Roll & Write variant.
Een complete reeks beurten van alle spelers. Sommige spellen hebben een beperkt aantal rondes, terwijl andere spellen worden gespeeld totdat een doel is bereikt.
Een spelmechanisme waarbij grondstoffen, tegels of kaarten in een cirkel worden geplaatst, maar slechts enkele ervan kunnen gratis worden gekozen. Spellen die een rondel gebruiken, proberen mogelijk te voorkomen dat spelers elke ronde dezelfde actie ondernemen. In de meeste spellen mag je een van de grondstoffen, tegels of kaarten kiezen. Als het meer dan een bepaald aantal velden verwijderd is van het startpunt van uw token, moet u mogelijk iets betalen om het te pakken. Onder andere Rats of Wistar, Oranienburg Kanal en Glasstraat gebruiken ze.
S
Shelf of Shame. Zie: Schaamplank
Een jargonterm voor spellen die iemand heeft gekocht, maar niet heeft gespeeld. Ze kunnen op een letterlijke, fysieke plank of elders worden opgeslagen. Het kan zijn dat deze spellen nog in de originele krimpfolie zitten, niet zijn uitgepunched of anderszins niet klaar zijn om voor de eerste keer te worden gespeeld.
Een spel met coöperatieve en competitieve elementen. Er kan een gemeenschappelijk doel zijn dat alle spelers willen bereiken, naast een competitieve manier om punten te scoren. Voorbeelden hiervan zijn Kasteel Paniek! (alle spelers werken samen om vijanden te verslaan, maar alleen de speler met de meeste punten wint), Dead of Winter (spelers hebben gemeenschappelijke en persoonlijke doelstellingen) en Nemesis (voltooi een persoonlijk doel terwijl ze een gemeenschappelijke vijand bevechten).
Spellen waarbij je probeert sets te verzamelen aan grondstoffen, kaarten of tokens. Deze sets leveren aan het einde van het spel punten op maar geven je vaak ook nog een speciale eigenschap die je gedurende het spel kan inzetten. Een voorbeeld van dit spelmechanisme is Boonanza, Sushi Go of Potion Explosion.
Een selfie, genomen voor een plank met spellen, bij voorkeur de plank met je eigen spellen.
Een soort spel waarbij het doel is om ‘trucs’ of kaartrondes te winnen. Bij de meeste trick-taking-spellen speelt elke speler elke ronde een enkele kaart, en meestal wint het hoogste aantal van de juiste reeks.
Spreek uit "Slieven". Het in sleeves (doorzichtige plastic hoesjes) steken van de kaarten van een spel. Therapeutisch karweitje dat bovendien een bindende versterking geeft tussen het spel en de eigenaar.
Doorzichtige plastic hoesjes om kaarten tegen slijtage te beschermen. Sommige sleeves kunnen een ontwerp of effen kleur op de achterkant hebben om ze te helpen onderscheiden.
Een soort spel waarbij het doel is om de personages van andere spelers te ontdekken, of om je team te zien winnen zonder geheime informatie te onthullen.
Doorgaans klein apart speelbord waarop de speler zijn vorderingen in het spel bijhoudt. Niet zelden hebben spellen waarin gebruik gemaakt wordt van spelersborden een hogere solitaire mechaniek die de term 'bordstaren" veroorzaakt.
Door een spellenclub georganiseerde dag (meestal in het weekend) waarop spelers komen om met elkaar spellen te spelen die zelf megenomen worden.
Die rare groep mensen die je regelmatig ontmoet, op een echte locatie of in een virtuele ruimte.
Een spel is stroef en kan zich voortslepen wanneer elke beurt van elke speler lang duurt. Dit niet als gevolg van AP maar als gevolg van de hoeveelheid opties die er in een beurt zijn. Wanneer dit er (te) veel zijn moet elke speler na elke actie of subactie opnieuw overwegen. Dit maakt een spel stroef (als in tegenstelling tot "vlot") en veroorzaakt de alom gevreesde downtime.
T
Zie: Tafelzwijn
Een rij of verzameling kaarten die voor je liggen. Dit zijn doorgaans ‘jouw’ kaarten (geen ‘gewone’ kaarten) die doorgaans alleen jou helpen of alleen anderen pijn doen, en er is een duidelijke ruimte tussen deze kaarten en de kaarten in het midden.
Spel waarvan bekend is dat het veel tijd neemt.
Om tijdens een spel over uw kaarten, uw hand, de andere spelers of niet-spelonderwerpen te praten. Bij de meeste spellen kun je niet over je kaarten praten (de spellen die dat wel expliciet in de regels zeggen), en de meeste gamers kijken er fronsend naar uit tijdens serieuze spellen. Tafelgesprekken kunnen een spel afleiden of verstoren terwijl het aan de gang is, maar het is acceptabeler om tussen rondes of spellen door te chatten.
Hoe een spel eruit ziet op een tafel. Spellen met een ‘goede’ tafelpresentatie kunnen erg kleurrijk zijn, op de een of andere manier 3D of hoogte boven de tafel gebruiken, of op een andere manier een rijke visuele uitstraling hebben om zich te onderscheiden van andere spellen.
Jargon voor een spel dat buitengewoon veel ruimte in beslag neemt op de speeltafel. De term is meestal van toepassing op grotere/zwaardere games maar wordt ook soms gebruikt voor een spel dat grote componenten bevat of waarbij je veel dingen plaatsen en wat dus veel tijd neemt bij het opzetten.
Om een kaart te draaien, meestal 90 graden, nadat de actie of resources ervan zijn gebruikt. De rotatie geeft aan dat de actie of resource is gebruikt door andere spelers en later wordt teruggezet naar de startpositie. Wizards of the Coast patenteerde dit mechanisme in 1994 voor gebruik in Magic: the Gathering, en hoewel het patent is verlopen, behouden ze de exclusieve rechten om de term ‘tap’ in games te gebruiken. Andere spellen gebruiken andere termen om het gebruik van een kaart aan te duiden: 'uitputten', 'activeren', 'draaien', 'uitgeven', 'buigen', 'knielen', 'gebruiken', 'openen', 'laden' en 'commit' is slechts een gedeeltelijke lijst.
Zie CCG (Collectible Card Game)
Vaak afgebeeld als een boomachtige grafiek die eniszins lijkt op een stamboom, laat zien hoe je beschavingen, wapens of andere elementen tijdens het spel groeien. Omhoog gaan in de technologieboom kan betekenen dat je meer middelen of krachtigere dingen verkrijgt. Vaker voorkomend in grotere of complexere games.
Een soort spel waarbij spelers op de een of andere manier tegels naast elkaar leggen. In spellen als Carcassone creëren spelers een kaart van de tegels die ze tijdens het spel spelen. Andere voorbeelden zijn Alhambra, Galaxy Trucker en Ingenious.
Niet al te positieve benming voor een speler die graag tegelegspellen speelt.
De plaats, tijdsperiode en/of situatie waarhet spel en de spelers in verplaatst zijn: een thema hoort bij een spel zoals een setting bij een boek. Het thema drukt het onderwerp of onderwerp van het spel uit en wordt door de ontwerper gecombineerd met de passende mechanismen. Een spel dat zich afspeelt in het Japan van de 12e eeuw zou waarschijnlijk geen ruimteschepen bevatten!
Een term voor een game die je aan het denken zet, of games met diepere strategische momenten.
Vlaamse opmerking aan een speler wiens beurt het is om te spelen
Zie: Omstebeurt, Ombeurten
U
Met een uitbreiding of extensie wordt extra functionaliteit aan een spel toegevoegd. Er zijn grote en kleine uitbreidingen en uitbreidingen kunnen ook bestaan uit grotere en kleinere modules. Sommige uitbreidingen voegen nauwelijks iets toe terwijl anderen het spel juist beter maken. Met uitbreidingen worden soms ook tekortkomingen in het basisspel rechtgetrokken. Een goed voorbeeld hiervan is The Norwegian bij Feast for Odin.
V
Factor die wordt ingezet bij het berekenen van de speeltijd in het geval dat er een "Denker" meedoet.
Een beschrijving voor een spel dat veel ‘vlees’ bevat. Dit is niet helemaal hetzelfde als een ‘zwaar’ spel en hoeft ook niet per se een lang spel te zijn. ‘Vlezige’ games hebben vaak strategische, diepgaande beslissingen die zorgvuldig moeten worden overwogen en er gebeuren veel dingen. Voorbeelden zijn onder meer This War of Mine: The Board Game en Robinson Crusoe: Adventures on the Cursed Island.
Een korter, eenvoudiger spel. Dit soort spellen kunnen tussen grotere of zwaardere spellen worden gespeeld als pauze of tijdvuller. Vluggertjes kunnen ook lichte spellen, openers (bijv. spellen waarmee je de avond begint) of afsluiters (bijv. spellen waarmee je de avond afsluit) worden genoemd, en kunnen ook partyspellen zijn. Sommige spelers geven de voorkeur aan opvulspellen als spellen die niet de hele speeltijd in beslag nemen, of spellen die gemakkelijk te introduceren zijn.
Eigenlijk net zo als mensen in een restaurant liever twee voorgerechten nemen dan één hoofdgerecht.
De kleur waarmee een speler doorgaans speelt. "Mijn voorkleur is oranje".
Zie: Overwinningspunten
W
Afkorting van World Boardgaming Championships (sponsored door BPA)
Om een spel te beëindigen voordat het is afgelopen, meestal omdat je gefrustreerd en boos bent. Meestal een grote fout, en iets waardoor je uit een bordspelcafé/-winkel kunt worden gegooid.
Alle afzowaardoornderlijke voorwaarden waarmee het spel gewonnen kan worden. Verzamel een set, scoor de meeste overwinningspunten, bereik als eerste een bepaald veld op het bord, heb het meeste geld, werp al je kaarten af, wees de laatste speler die overblijft, of iets dergelijks.
Zie: hebbehebbehebbelijst
Een soort spel waarbij spelers hun tokens/meeples op bepaalde velden van het bord plaatsen om de grondstof van dat veld te claimen. Het claimen ervan verhindert vaak dat iemand anders tijdens die beurt op die plek speelt. Voorbeelden zijn onder meer Champions of Midgard, Het Stenen Tijdperk en Lords of Waterdeep.
X
Y
Uitdrukking waarmee een begrip tijdens een speluitleg wordt omschreven dat lijkt op "enzovoort" of etcetera maar dat toch wezenlijk anders is. In ieder geval gevoelsmatig. YadaYadaYada...
Z
Benaming voor een speler die er om bekend staat een spel met lange afwegingen nodeloos te vertragen. De "zandloper" wordt vaak, wanneer hij/zij op een bordspelavond aanwezig is, door andere spelers gemeden.
Zie ook: "Denker"
De complexiteit van het spel. BoardGameGeek gebruikt een beoordelingsschaal van 1 tot 5 die door mensen wordt gebruikt om te stemmen over het gewicht van het spel (1 is licht en 5 is zwaar). Bordspelwereld maakt bij de reviews gebruik van dezelfde waarderingsschaal.
Zie: Zware spellen
Zeer strategische of complexe spellen met veel regels en componenten. Het kan uren duren om zware spellen te spelen, of ze bevatten campagnes waarvoor meerdere sessies nodig zijn om te voltooien. De doos van het spel kan ook fysiek zwaar en duurder zijn, vanwege de vele componenten die erin zitten. Voorbeeld: Aelderman
Minder positieve benaming voor een spel met een horror- of SciFi thema.
