First Rat

Wist u dat eigenlijk wel? Ruim een jaar geleden vertelde Frau Prüser opgetogen over een spel dat ze in een spellenwinkel had gespeeld. Dat spel ging over een rattenfamilie die met elkaar een raket bouwen om daarmee naar de maan te gaan. Ze vond het zo leuk dat ze het ter plekke had gekocht.

Ik wist meteen waar ze het over had: "First Rat". Een paar dagen ervoor had ik een stukje gelezen waarmee een ondergesneeuwde herinnering boven kwam. De fabel van de vos en de wolf. Het verhaal stond in een groot dik boek waaruit mijn opa vaak aan ons voorlas:

De vos valt in een put die met twee emmers bediend moet worden: als men de ene laat zakken, komt de andere omhoog.
Het is nacht, de maan is vol en staat recht boven de put. Dan komt de wolf voorbij en vraagt nieuwsgierig aan de vos wat hij daar beneden doet. Deze wijst op de weerspiegeling van de maan en maakt de wolf wijs dat hij een kaas heeft die hij daar verstoppen wil maar nu de wolf zijn geheim heeft ontdekt biedt hij aan om de kaas met hem te delen. Hij haalt de hongerige wolf over in de bovenste emmer af te dalen; zelf wordt hij zo met de andere omhooggetakeld. De wolf laat hij achter bij zijn maankaas.

Dit is maar één versie van de talloze legendes waarin de maan wordt voorgesteld als een grote ronde kaas. Het verhaal is voor First Rat wat opgeleukt en gaat als volgt:

Al generaties lang leeft er een rattenfamilie op een vuilnisbelt. Ze hebben er hun holen en een uitgebreid gangenstelsel. Overdag slapen ze en 's nachts scharrelen ze er hun kostje bij elkaar. Natuurlijk weten ze dat de maan van kaas is. Wie daar aan twijfelt is een ketter.
Op een dag vinden de kleine rattenkinderen een stripboek tussen de rotzooi. Daarin staat een verhaal hoe een groepje mensen en een klein wit hondje naar de maan vliegen. Opgetogen gaan ze ermee naar hun ouders en dat is het begin van het plan om een raket te bouwen om daarmee naar de maan te gaan.

Op de vuilnisbelt is alles te vinden wat de ratten nodig hebben om hun raket te bouwen. Andere dieren die ook op de belt wonen zijn bereid om de onderneming te steunen - tenminste... als ze goed betaald worden. Natuurlijk werken alle ratten samen om dit machtige doel te bereiken maar de verschillende rattenfamilies concurreren echter met elkaar om de meeste raketonderdelen te verzamelen en de meeste rattronauten te trainen, zodat hun familie het grootste deel van de kaasbuit veilig stellen.
Het zijn immers ratten.

Er valt nog veel meer over te vertellen, over het verhaal onder het spel en hoe het verwerkt is. Over elk detail en elk onderdeel is nagedacht. Alles heeft een verklaarbare link.

Ik houd daarvan, van thema's de goed in het spelmechaniek geworteld zijn.
Ik houd er nog meer van wanneer zo'n thema ook visueel goed verwerkt is... als het artwork het spelmechaniek versterkt.
Dit alles is in First Rat op een onnavolgbare manier gedaan door Dennis Lohausen, de man die ook verantwoordelijk is voor prachtige tekeningen in klassiekers als Rajas of the Ganges, Het Dorp en de grootste successen van Uwe Rosenberg.

Hoe speel je het?
In First Rat begint elke speler met twee ratten die aan een zoek- en verzameltocht beginnen. Het mechaniek is verrassend eenvoudig en slim: als je aan de beurt bent, verplaats je een van je ratten 1-5 velden op het pad óf je verplaatst meerdere familieleden elk 1-3 velden. Voorwaard: ze moeten echter wel op velden van dezelfde kleur eindigen. Je ratten mogen ook nooit hetzelfde veld delen, en als je op een veld belandt met een rat uit een andere familie, dan moet je die één stukje kaas betalen. Op de plek waar je staat verzamel je wat je daar vindt (kaas, blikjes, klokhuizen, bakpoeder, afwasmiddel, enz.). Je kunt ook achtergelaten gloeilampen oppaken waarmee je een lichtsnoer kan laten branden (waardoor je meer kunt zien en dus meer kunt vinden).

Als je aankomt in de buurt van andere bewoner van de vuilnisbelt (een hamster, een kikker of een kraai), dan kun je kaas betalen om een rugzak of kroonkurk te kopen - of je kunt in plaats het ook  stelen (want ratten zijn boeven) en dan snel terughollen naar een veilige plaats (de rat keert naar het begin van het bewegingsspoor). Alle spullen die je hebt verzameld kun je gebruiken om delen van de raket te bouwen (en punten scoren). Je kunt ook kaas in bulk uitgeven als voedsel voor andere ratten, degenen die de raket bouwen (jij kunt daarmee punten scoren).

Wanneer je klokhuizen verzameld, beweeg je je daarmee door het gangenstelsel om pagina's uit stripbboeken of opgeslagen voedsel op te halen of een van je ratten uit de kinderkamer groot te brengen. Als alternatief krijg je automatisch een nieuwe rat wanneer een van je ratten het lanceerplatform bereikt en aan boord van het ruimteschip gaat.

Wanneer een speler zijn vierde rat op het ruimteschip plaatst - of zijn achtste scoresteen op het bord plaatst - eindigt het spel en wint de speler met de meeste punten. Bij gelijkspel wint de speler met de meeste rattronauten in de raket.

First Rat bevat een solomodus en variabele spelopstellingen die prima worden beschreven in het prachtige spelregelboek.

{gallery}first_rat{/gallery}

Al deze spelonderdelen maken samen een aanstekelijk en grappig verhaal dat zich heel goed leent voor een familiemiddag. Maar ook met vrienden. Het is maar hoe je het vertelt.
Met wie ik het ook speel. Altijd hoor ik kort daarna dat diegene het spel ook heeft gekocht. Wat niet vreemd is want alles aan dit spel is geweldig: het verhaal, het artwork, de kwaliteit van de onderdelen, de gameplay en - aanvankelijk - ook de prijs.
Nu is het helaas nergens meer in de retail verkrijgbaar is en je bent aangewezen op tweedehands verzamelaarsprijzen is dat anders maar aanvankelijk kocht je het voor €35,-, wat een belachelijk koopje was.

Eén ding nog: hoewel het een betrekkelijk eenvoudig spel is, heeft dat verhaal ook een nadeel: Er is, voordat je begint, véél te vertellen. Zonder het onderliggende verhaal is het namelijk lang niet zo leuk en mét dat verhaal begrijp je de gameplay in één keer. Maar dat verhaal kost tijd.

Wat is het waard?
Ik speel het graag. Héél erg graag. Ik ken ook zeker tien mensen die meteen "ja" zeggen wanneer ik het voorstel. Dat is de reden waarom ik eigenlijk 5 sterren zou willen geven. Mevrouw Verschuur begrijpt mijn enthousiasme wel maar vindt dat toch een beetje overdreven.
Dat vind ik heel erg jammer.